|
Door het Zuid-afrikaanse Shuttle Lighting Control Systems wordt een fase-afsnij dimmer op de markt gebracht waarmee u dimbare 230 V LED-lampen vanaf 2 W probleemloos kunt dimmen. De prijs is zeer competitief: € 19,75. |
Kennismaking met de MINI-T-LED-125W
MINI is écht mini
Er staat niet voor niets 'MINI' in de typenaam. De dimmer zit in een kleine groene kunststof behuizing met als afmetingen 36 mm bij 36 mm bij 12 mm en weegt slechts 16 gram. Aan een kant ontspruiten twee stevige rode draden en aan de andere kant twee witte draden. De rode worden opgenomen in de fasedraad die naar de lamp gaat. De twee witte draden worden aangesloten op een of meerdere puls drukknoppen waarmee u de module kunt bedienen.
Wat u ermee kunt
Met deze module kunt u niet alleen dimbare 230 V LED-lampen dimmen, maar ook gloeilampen en halogeen lampen tot een vermogen van 125 W. In tegenstelling tot de ouderwetse fase-aansnij dimmers die met een triac werken, kunt u met de MINI-T-LED-125W ook LED-lampen met een vermogen van slechts 2 W dimmen.
 |
| De MINI-T-LED-125W 125 W LED-dimmer. (© Shuttle Lighting) |
Fase-afsnij contra fase-aansnij dimmers
De traditionele dimmers die vroeger werden gebruikt voor het dimmen van gloei- en halogeenlampen werkten volgens het principe van de fase-aansnijding, ook 'leading edge dimming' genoemd. Na een bepaalde tijd t in de halve perioden van de wisselspanning wordt een triac in geleiding gestuurd. Het gevolg is dat de lamp op dat moment met de wisselspanning wordt verbonden en gaat gloeien. Als de wisselspanning door de nul gaat zal de triac automatisch naar sper gaan.
Dergelijke dimmers zij niet geschikt voor het dimmen van de moderne LED-lampen. Daarvoor zijn fase-afsnij dimmers ontwikkeld, ook 'trailing edge dimming' genoemd. Bij dit systeem gaat de lamp branden op het moment dat de wisselspanning door de nul gaat. Op het gewenste moment wordt de verbinding tussen de lamp en de wisselspanning onderbroken. Dat gaat nu echter niet meer met een triac, maar met MOSFET's. Omdat een MOSFET volledig anders wordt aangestuurd dan een triac is de noodzakelijke besturingsschakeling veel uitgebreider.
 |
| Fase-afsnij contra fase-aansnij dimmer. (© 2020 Jos Verstraten) |
De specificaties van de MINI-T-LED-125W
- Voedingsspanning: 190 Vac ~ 253 Vac
- Frequentie: 50 Hz ± 5%
- Dimming principe: trailing edge
- Maximale weerstand van bedieningscircuit: 10 kΩ
- Minimale belasting resistief en LED: 2 W
- Minimale belasting inductief: 10 VA
- Maximale belasting: 125 W of 125 VA
- Ingebouwd geheugen voor laatste stand: ja
- Soft start en soft stop: ja
De elektronica van de MINI-T-LED-125W
Het kleine printplaatje ligt los in de kunststof behuizing, waardoor de dimmer een beetje rammelt. De behuizing is gemakkelijk met een scherp mesje open te klikken. Zoals uit de onderstaande foto blijkt is er wel heel wat elektronica nodig om een trailing edge dimmer te maken. Ter illustratie: een standaard leading edge dimmer met een potentiometer bestaat uit slechts zeven onderdelen!
Heel mooi zijn de twee power MOSFET's te zien, die het schakelen van de fasedraad naar de lamp verzorgen, zowel voor de positieve als de negatieve halve periode van de netspanning. Rechts onder in de hoek zit de microcontroller die de besturingspulsen van de drukschakelaars(s) vertaalt naar de gewenste actie van de dimmer. Dit IC is van een onbekend type.
Als MOSFET's worden twee stuks 50S380CE toegepast, een type dat door diverse fabrikanten wordt aangeboden, met als voornaamste specificaties:
- VDS: 550 V max.
- ID: 14,1 A max.
- RDS(ON): 0,38 Ω max.
 |
| Het printplaatje van de MINI-T-LED-125W. (© 2020 Jos Verstraten) |
De MINI-T-LED-125W in de praktijk
Het aansluiten van de MINI-T-LED-125W
De eenvoudige toepassing is getekend in de onderstaande figuur. Hierbij wordt een belasting, bestaande uit één LED-lamp, in- en uitgeschakeld en gedimd door middel van één drukknop. Het is echter heel eenvoudig mogelijk een wisselschakeling te maken door middel van twee parallel geschakelde drukknoppen die bijvoorbeeld onder en boven naast een trap staan.
De module wordt met de rode aders opgenomen in de bruine fasedraad die normaal naar de aan/uit-schakelaar van de lamp gaat. Het grote voordeel van deze module is dat u dus geen blauwe nuldraad naar de inbouwdoos van de schakelaar moet bijtrekken.
 |
| De standaard schakeling rond een MINI-T-LED-125W. (© 2020 Jos Verstraten) |
Inbouw in een standaard inbouwdoos
De MINI-T-LED-125W is zo klein dat u de module zonder problemen samen met een puls drukknop in een standaard inbouwdoos kunt onderbrengen.
 |
| Montage van de MINI-T-LED-125W achter een puls drukknop. (© ELEKTRAMAT.NL) |
De bediening van de MINI-T-LED-125W
Het bedienen van de dimmer gaat als volgt:
- Eenmaal kort drukken op een van de drukknoppen:
Als de lamp aan was gaat de lamp uit. Als de lamp uit was gaat deze aan op de laatst ingestelde intensiteit. Het aan- en uitgaan gaat met een korte fading, zodat van soft dimming gesproken kan worden. - Lang op een drukknop drukken:
De dimmer gaat vanaf de ingestelde intensiteit steeds minder dimmen tot de maximale intensiteit is bereikt en gaat dan weer meer dimmen tot de minimale intensiteit is bereikt. Deze cyclus wordt in een vijftal seconden doorlopen en herhaalt zich tot u de drukknop loslaat. Deze dimwaarde wordt in het geheugen opgeslagen. - Tweemaal kort drukken:
Inschakelen van de '50 % stand'. De dimmer stuurt de lamp(en) ongeveer naar de helft van de maximale intensiteit.
Naast deze gemakkelijk te bedienen instructies zijn er vier commando's die ingewikkeld zijn, maar die u gelukkig zelden zult gebruiken:
- Negenmaal kort drukken:
Zet de minimum dimstand lager dan standaard. - Dertienmaal kort drukken:
Herstelt de fabrieksinstelling. - Elfmaal kort drukken:
Zet de actuele dimstand vast als minimum. - Zeventienmaal kort drukken:
Zet de actuele dimstand vast als maximum.
Wat gebeurt er na uitval van de netspanning?
Als de dimmer aan stond vóór de spanningsuitval zal de dimmer zich in de '50 % stand' instellen op het moment dat de netspanning weer wordt hersteld. Was de dimmer uitgeschakeld, dan blijft hij uit na spanningsherstel.
Wat te doen als de aangesloten lamp blijft gloeien?
Als u een oude LED-lamp van een laag vermogen op de dimmer aansluit kan het gebeuren dat de lamp zacht blijft gloeien als u de dimmer uitschakelt. U kunt dan een condensator van 220 nF (275 V ~ X2) parallel over de lamp schakelen.
De MINI-T-LED-125W getest
De ruststroom in de uit-stand
Als u de dimmer uitschakelt trekt de schakeling een stroom van 0,225 mA uit de netspanning. Dat komt overeen met een rustvermogen van ongeveer 0,05 W.
Weerstand tussen de rode en de witte aders
Er bestaat geen galvanische scheiding tussen het 230 V circuit en de witte draden naar de drukschakelaars. Wél meten wij zeer hoge weerstanden tussen beide circuits. Afhankelijk van de polariteit van de meetkabels en de aders waartussen wordt gemeten bedraagt deze weerstand minimaal 5,40 MΩ en maximaal 33,3 MΩ.
De minimale en maximale dimstand
In de minimale dimstand staat er een effectieve wisselspanning van 34,4 V over de aangesloten lamp(en). In de maximale dimstand stijgt deze spanning tot 222,7 V. In de onderstaande oscillogrammen is de spanning over de lamp(en) voor beide instellingen weergegeven. De vervorming op de toppen van de sinus wordt veroorzaakt doordat de testopstelling via een scheidingstrafo op het net is aangesloten.
 |
| De in fase afgesneden spanningen over de lamp bij minimale en maximale stand. (© 2020 Jos Verstraten) |
De 50 % stand
In deze stand staat er ongeveer 123,4 V effectieve spanning over de lamp. In het onderstaande oscillogram ziet u het verloop van deze spanning.
Voor zover ons bekend wordt de MINI-T-LED-125W alleen door de onderstaande firma's in Nederland verkocht:
In deze stand staat er ongeveer 123,4 V effectieve spanning over de lamp. In het onderstaande oscillogram ziet u het verloop van deze spanning.
 |
| De spanning over de lamp in de 50 % dimstand. (© 2020 Jos Verstraten) |
Verkoopadressen
Voor zover ons bekend wordt de MINI-T-LED-125W alleen door de onderstaande firma's in Nederland verkocht:
