|
Trafo-fabrikant Amplimo werd in de tachtiger jaren beroemd vanwege haar kwalitatief uitstekende audio versterker modules. Sommige van die modules zijn nog steeds te koop en verdienen wel wat nieuwe aandacht. |
De versterker modules van Amplimo
Het systeem
Op dit moment bestaat het nog leverbare systeem uit:
- De voorversterker module A5
- De eindversterker modules A30 en A60
- Het luidspreker relais LR-xx
De modules bevatten alle noodzakelijke passieve en actieve elektronische onderdelen, alleen de schakelaars en potentiometers moet u op de modules aansluiten.
Met de voorversterker module A5 versterkt u signalen vanaf 2 mV tot een standaard niveau van 1 V, waarmee u de eindversterkers volledig kunt uitsturen. Deze module bestaat uit twee trappen. Met de eerste trap versterkt u de signalen van een microfoon of een draaitafel (inclusief RIAA-correctie). De tweede trap bevat de volume en toonregeling schakelingen. De enige extra componenten die u nodig hebt zijn de potentiometers voor de volume, hoge en lage tonen regeling. De A5 wordt symmetrisch gevoed uit de eindversterkers en bevat eigen spanningsstabilisatoren.
De eindversterker modules A30 en A60 leveren evenveel onvervormde effectieve sinus watt's als het typenummer aangeeft. De modules zijn voorzien van een automatische, maar uitschakelbare vervormingsloze begrenzer. Via een uitgang kunt u een speciaal beveiligingsrelais in uw ontwerp inbouwen. Deze modules zijn bestand tegen langdurig kortsluiten van de uitgang. Een inschakelvertraging en drie beveiligingsschakelingen zijn ingebouwd.
Het beveiligingsrelais LR-xx beveiligt uw luidsprekers tegen 'ploppen' en gelijkspanning op de versterkeruitgang. Dit relais is speciaal ontwikkeld voor het schakelen van luidsprekers. Het heeft een wolfram voorloopcontact dat maar liefst 165 A kan schakelen.
Het blokschema
In de onderstaande figuur is het systeem blokschematisch weergegeven. Zoals u ziet volgt het ontwerp de tradities van iedere ouderwetse analoge audio versterker zonder kapsones, zoals in de goede oude tijd toen deze modules werden ontwikkeld. Alle modules worden symmetrisch gevoed. Die voeding bestaat, volgens de gegevens van Amplimo, uit een ringkern trafo, zware gelijkrichtdiodes van 6 A en twee zware elco's van 10 mF en 63 V.
 |
Blokschematisch overzicht van de Amplimo modules. (© 2024 Jos Verstraten) |
Waar te koop?
Op dit moment zijn er nog twee bedrijven die de Amplimo modules te koop aanbieden:
- Okaphone
De A5 voorversterker module
Inleiding
Deze kleine module maakt gebruik van SMD-techniek. Nu is dat standaard, maar in de tachtiger jaren was dat uiterst vooruitstrevend. De complete hybride schakeling is optimaal beschermd tegen stof, vocht, schokken en trillingen door hoogwaardig hars. De interne schakeling is veelzijdig en uitgebreid, want deze bevat alle gangbare functies:
- Voorversterker:
De eerste trap versterkt de kleine signalen van microfoon of draaitafel mét automatische frequentie-correctie. - Tweede trap:
De tweede trap versterkt de grotere signalen en bevat de schakelingen voor de volume- en toonregeling.
De potentiometers voor volume, hoog en laag worden rechtstreeks op de A5 aangesloten, alle bijbehorende componenten bevinden zich in de module. Er is zelfs geen uitgangselco of voedingselco nodig, ook de stabilisatieschakelingen voor beide voedingsspanningen zijn ingebouwd.
Intern blokschema
Het intern blokschema van de A5 is voorgesteld in de onderstaande figuur. De voorversterker is uitgevoerd als verschilversterker met de twee ingangen op de pennen 2 en 3. De uitgang van de eerste trap is beschikbaar op pen 6.
Deze uitgang moet u terugkoppelen naar de feedback-pennen 4 of 5. Pen 5 introduceert de RIAA-correctie voor het versterken van de signalen van een MD-element. Pen 4 verzorgt een frequentie-onafhankelijke terugkoppeling voor het versterken van microfoonsignalen.
Via pen 7 wordt de daaropvolgende regelschakeling van signaal voorzien. Op de pennen 8 tot en met 16 worden de drie potentiometers voor volume, laag en hoog aangesloten. Het bewerkte signaal staat op pen 17 ter beschikking.
 | |
| Het intern blokschema van de voorversterker module A5. (© 2024 Jos Verstraten) |
De praktische uitvoering
In de onderstaande figuur is de praktische uitvoering van de A5 voorgesteld. De elektronica zit in een zwart blokje met als afmetingen 56 x 25 x 10 mm. De twintig vergulde aansluitpennetjes staan op één rij in een raster met de standaard maat van 2,54 mm. Er wordt een connector K5 meegeleverd, zodat u de module niet in de print hoeft te solderen.
 |
De module A5 in de praktijk. (© Ringkerntrafo) |
De prijs
De A5 module is te koop voor een prijs van € 37,50 inclusief BTW.
Geen gelijkspanning op de ingang!
U mag geen gelijkspanning op de ingang van de module zetten. Als het ingangssignaal gelijkspanning bevat of als u daaraan twijfelt, moet u in serie met de ingang een elco van 47 µF opnemen.
Een handig printplaatje
Voor de montage van de A5 module is in principe geen print nodig, want met een dubbelzijdig zelfklevende folie monteert u de module snel zonder gaten te moeten boren op een chassis, waarna alle aansluitpennen goed bereikbaar zijn. Op de stevige en vergulde pennen kunt u direct de draden solderen. Maar de fabrikant heeft een handig printje gemaakt, verkrijgbaar voor € 9,75, waarop een speciale connector is aangebracht waarin u de module kunt bevestigen. Aan de voorzijde staat een twintigpolig printkroonsteentje, waarmee u alle pennen van de module zonder te solderen met onderdelen kunt verbinden. Op de achterzijde is plaats voor drie liggende instelpotentiometers, handig als u het volume en de toonregeling vast wilt instellen.
 |
| Een handig printje voor de A5 module. (© 2024 Jos Verstraten) |
De specificaties van de A5 module
- Uiterst lage vervormingscijfers, de totale harmonische vervorming bedraagt slechts 0,009 %.
- Extreem lage ruis, afhankelijk van de versterkingsfactor bedraagt de eigen ruis slechts -119 dB.
- Hoge CMRR, bij symmetrische versterking van dynamische microfoons bedraagt de CMRR 60 dB.
- Dynamische microfoons kunnen zonder microfoontrafo versterkt worden.
- Symmetrische microfooningang voor maximale brom-onderdrukking.
- Phantoom-voeding mogelijk.
- Ongevoelig voor hoogfrequent instraling.
- Magneto-dynamische ingang met RIAA-correctie, met een maximale afwijking van 0,2 dB.
- Mogelijkheid voor rumble-filter.
- Ingang voor CD-speler, recorder, tuner, etc.
- Actieve volumeregeling, waardoor oversturing praktisch onmogelijk is.
- Grote oversturingsruimte, het standaard +6 dB signaal van een CD-speler overstuurt de module niet.
- Actieve toonregeling met geoptimaliseerde regelkarakteristieken en groot regelbereik.
- Toonregelschakelingen ongevoelig voor brom en oscillaties door lage impedanties, dus geen afgeschermde draden nodig aan deze potentiometers.
- Uitgang op pen 17 bestand tegen kortsluiten.
- Werkt op symmetrische voedingsspanningen vanaf ±20 V.
Toepassingsvoorbeelden van de A5 module
Asymmetrische voorversterker
In de onderstaande figuur is het schema getekend van een universele asymmetrische voorversterker met een grote versterkingsfactor. Pen 1 wordt rechtstreeks met het chassis verbonden, dus niet via de afscherming van de kabel die naar pen 2 gaat. Deze hangt alleen bij de ingangsconnector aan het chassis. Tussen pen 3 en pen 1 staat een weerstand R die de versterking van de trap vastlegt. Door de terugkoppeling van pen 6 naar pen 4 ontstaat een frequentie-onafhankelijke terugkoppeling met een grote bandbreedte.
 |
| Een asymmetrische voorversterker. (© 2024 Jos Verstraten) |
De technische specificaties van deze versterker zijn:
- Ingangsimpedantie: 47 kΩ
- Ingangsspanning: 2,2 mV nominaal, 160 mV max.
- Versterkingsfactor: 46x met R = 0
- Versterkingsfactor: 24x met R = 1 kΩ
- Versterkingsfactor: 10x met R= 3,9 kΩ
- Versterkingsfactor: 5x met R = 10 kΩ
- Versterkingsfactor: 1x met R = 2,2 MΩ
- Versterkingsfactor: 24x met R = 1 kΩ
- Versterkingsfactor: 10x met R= 3,9 kΩ
- Versterkingsfactor: 5x met R = 10 kΩ
- Versterkingsfactor: 1x met R = 2,2 MΩ
- Uitgangsimpedantie: 47 Ω
- Frequentie bereik: 3 Hz ~ 35 kHz
- Ruis aan de ingang: -119 dB
Door in serie met de weerstand R een elco C op te nemen kan de bandbreedte aan de lage kant worden begrensd:
- C = 4,7 µF: 20 Hz
- C = 1 µF: 100 Hz
Symmetrische versterker voor dynamische microfoon
In de onderstaande figuur is de voorversterker van de A5 in gebruik als versterker voor een dynamische microfoon met een symmetrische leiding. Hierbij wordt de microfoon door middel van een driepolige XLR-connector met de versterker verbonden. Beide aansluitingen van de microfoon worden via een afgeschermde kabel met de pennen 2 en 3 van de A5 module verbonden. De afschermingen van de kabels, die het XLR-chassisdeel verbinden met de pennen van de A5, zijn alleen bij het chassisdeel met het chassis van de behuizing verbonden.
 |
| Een symmetrische versterker voor een dynamische microfoon. (© 2024 Jos Verstraten) |
De technische specificaties van deze versterker zijn:
- Ingangsimpedantie: 2 x 1 kΩ
- Ingangsspanning: 2,2 mV nominaal, 160 mV max.
- Versterkingsfactor: 46x oftewel 33 dB
- Frequentiebereik: 3 Hz ~ 35 kHz
- Ruis aan ingang: 119 dBV
- CMRR: 60 dB
Ook nu kunt u het frequentiebereik aan de lage kant beperken door elco's in serie met de pennen 2 en 3 op te nemen.
Symmetrische versterker voor condensator microfoon
Het grote verschil tussen een dynamische en een condensator microfoon is dat het laatstgenoemde type een voedingsspanning nodig heeft. Soms gebruikt men batterijen, maar het is ook mogelijk deze voedingsspanning via de kabel aan te voeren. In dat geval is er sprake van 'fantoom-voeding'. In de onderstaande figuur is het schema getekend van zo'n voorversterker met een A5 module.
De +48 V voor de voeding van de condensator microfoon wordt via de twee symmetrische leidingen naar de microfoon getransporteerd, de twee weerstanden van 6,8 kΩ verhinderen dat het microfoonsignaal wordt kortgesloten naar de massa via de lage impedantie van de voeding. De twee weerstanden moeten nauwkeurige aan elkaar gelijk zijn, anders wordt de symmetrie van het systeem doorbroken en gaat de CMRR flink achteruit. Vandaar dat wij u adviseren hier 1 % weerstanden toe te passen.
 |
Een symmetrische versterker voor een condensator microfoon. (© 2024 Jos Verstraten) |
De technische specificaties van deze versterker zijn:
- Ingangsimpedantie: 2 x 1 kΩ
- Ingangsspanning: 2,2 mV nominaal, 160 mV max.
- Versterkingsfactor: 46x (33 dB)
- Frequentiebereik: 3 Hz ~ 35 kHz
- Ruis aan ingang: -119 dB
- CMRR: 60 dB
Ook nu kunt u het frequentiebereik aan de lage kant beperken door elco's in serie met de pennen 2 en 3 op te nemen.
RIAA-versterker voor MD-elementen
Vinyl is weer helemaal in en dus ook draaitafels waarmee u die platen kunt afspelen. Die draaitafels zijn voorzien van een aftastnaald met een magnetodynamisch element. Uit de aard van het beestje volgt dat u de uitgangsspanning van zo'n element niet lineair mag versterken, maar met een bepaalde frequentie-correctie. Die heet 'RIAA', letterwoord van 'Recording Industry Association of America'. MD-elementen leveren namelijk geen lineaire frequentiekarakteristiek. De lage tonen worden verzwakt, de hoge tonen versterkt. Het eerste zorgt ervoor dat de groeven van de spiraal op de vinyl plaat dichter bij elkaar kunnen liggen, het tweede verbetert de signaal/ruis-verhouding aanzienlijk. Bij het versterken van een pick-up signaal moet die frequentiekarakteristiek weer recht worden getrokken en dat doet u met de beroemde RIAA-correctie. Deze is standaard in de voorversterker van de A5 aanwezig en wordt actief als u de pennen 6 en 5 met elkaar verbindt.
Met de schakelaar S1 kunt u een rumble-filter inschakelen (schakelaar open). Dat onderdrukt de typische zeer laagfrequent storing die kan optreden bij draaitafels die niet goed zijn gebalanceerd en die dus een beetje trillen in het ritme van de motor omwentelingen.
 |
| De voorversterker van de A5 in gebruik als RIAA-correctie versterker. (© 2024 Jos Verstraten) |
De technische gegevens van deze versterker:
- Ingangsimpedantie: 47 kΩ
- Ingangsspanning: 2,5 mV nominaal, 177 mV max.
- Versterkingsfactor: 40 x (32 dB) bij 1 kHz
- Frequentiebereik: 3 Hz ~ 100 kHz
- RIAA-nauwkeurigheid: ±0,2 dB (20 Hz ~ 20 kHz)
- Ruis aan ingang: -124 db
De standaard Baxandall toonregeling
De tweede trap van de A5 module bevat alle elektronische onderdelen voor het samenstellen van een zeer symmetrisch werkende Baxandall toonregeling met lage en hoge tonen regeling. Het schema is voorgesteld in de onderstaande figuur. Zoals reeds gesteld in de inleiding, kunt u de potentiometers van de toonregeling met enkelvoudige, onafgeschermde draadjes met de A5 module verbinden. Dit spaart heel wat soldeerwerk en -tijd! Let goed op dat alle drie de potentiometers lineaire exemplaren zijn!
De technische gegevens van deze schakeling zijn:
- Ingangsimpedantie pen 7: 47 kΩ
- Ingangsspanning pen 7: 0,1 V nominaal, 7 V max.
- Versterkingsfactor: 10 x (20 dB)
- Uitgangsimpedantie (pen 17): 47 Ω
- Uitgangsspanning (pen 17): 1 V nominaal, 6 V bij 10 kΩ, 5 V bij 1 kΩ
- Frequentiebereik: 4 Hz ~ 60 kHz (A = 10), 3 Hz ~ 117 kHz (A = 1)
- Toonregeling hoog: ±15 dB bij 20 kHz
- Toonregeling laag: ±20 dB bij 20 Hz
- Ruis aan uitgang (pen 17): -97 dB
- Totale harmonische vervorming: 0,009 %
 |
| Een Baxandall toonregeling met de A5. (© 2024 Jos Verstraten) |
De voeding van de module
In het bovenstaand schema ziet u twee weerstanden R4 en R5 zonder waarde. Zij zorgen voor het reduceren van de twee voedingsspanningen van de eindversterkers tot een voor de A5 acceptabele waarde van ±20 V. De module verbruikt een stroom van ongeveer 15 mA.
De waarde van deze twee weerstanden voor diverse voedingsspanningen:
- R4 = R5 = 0 Ω voor voeding van ±20 V tot ±23 V
- R4 = R5 = 390 Ω voor voeding van ±23 V tot ±29 V
- R4 = R5 = 1 kΩ voor voeding van ±29 V tot ±37 V
- R4 = R5 = 1,8 kΩ voor voeding van ±37 V tot ±49 V
- R4 = R5 = 3,3 kΩ voor voeding van ±49 V tot ±70 V
Omschakelen tussen MIC en PHONO
Door één dubbelpolige omschakelaar toe te passen kunt u een P5 module omschakelen tussen microfoon en draaitafel voorversterker. Dit is voornamelijk van belang bij het samenstellen van mengtafels. Iedere ingang krijgt dan één P5 module als versterker en met de schakeling van de onderstaande figuur kunt u ieder kanaal omschakelen tussen microfoon en pick-up.
 |
| Een schakelaar voor het omschakelen van een P5 module tussen MIC en PHONO. (© 2024 Jos Verstraten) |
De bovenste schakelaar schakelt de module-ingang pen 2 naar de ingangsconnectoren voor de microfoon of de draaitafel. De onderste schakelaar schakelt de terugkoppeling van de uitgang (pen 6) naar pen 4 of pen 5. Om schakelklikken te voorkomen moet deze schakelaar van het type maak-voor-verbreek zijn, bijvoorbeeld een schuifschakelaar. U moet de draden afschermen.
Een stereo versterker
Voor de samenstelling van een stereo versterker hebt u twee A5 modules nodig, de schakelaar en potentiometers worden dan uiteraard dubbele types. De balans potentiometer sluit u aan volgens de onderstaande figuur. De balanspotentiometer moet een lineair type zijn.|
 |
| De balansregeling bij een stereo versterker. (© 2024 Jos Verstraten) |
Panorama-regeling
Met een panorama-regeling kunt u het stereobeeld aanpassen. U kunt hiermee elk signaal verplaatsen tussen uiterst rechts en uiterst links. De signalen komen daarbij meestal van microfoons bij muziekinstrumenten of zangstemmen.
Deze schakeling, voorgesteld in de onderstaande figuur, bevat weinig onderdelen maar werkt zeer effectief. Voor elk microfoon-kanaal kunt u zo'n schakeling toepassen, waarbij de diverse punten 'L' met elkaar verbonden worden en eveneens de punten 'R'. Deze gemeenschappelijke punten gaan dan naar de twee eindversterkers. Met de stand van de 'PANPOT' schuifpotentiometer R5 (10 kΩ lineair) bepaalt u de positie van ieder instrument in het totale stereobeeld.
 |
| Een panorama-regeling. (© 2024 Jos Verstraten) |
Middentoon regeling
De module A5 heeft één pen (20) die u tot nu toe niet in de schema's hebt teruggevonden. Dank zijn deze extra pen kunt u op een heel eenvoudige manier een derde toonregeling aanbrengen. Deze toonregeling, zie de onderstaande figuur, heeft een bereik van ±12 dB bij 1 kHz en is bijvoorbeeld erg nuttig voor het iets verzwakken of versterken van de menselijke stem in een geluidsbeeld.
 |
| Het schema van een middentoon regeling. (© 2024 Jos Verstraten) |
Hoofdtelefoon aansluiting
Een hoofdtelefoon met een impedantie van minimaal 30 Ω kunt u direct aansluiten op uitgang 17. Met een 100 Ω weerstand in serie met de hoofdtelefoon levert de A5 een grotere uitgangsspanning en gedraagt zich nog beter.
Mengen van signalen
De A5 module is uiteraard een ideaal onderdeel voor het samenstellen van mengtafels. De honderden zélf te solderen onderdelen die bij een uitgebreide mengtafel aan de orde komen worden gereduceerd tot één A5 module per mono-ingang plus wat potentiometers en schakelaars. De tot nu toe beschreven schakelingen kunt u uiteraard ook toepassen in de kanalen van een mengversterker. Blijft echter het probleem hoe de uitgangssignalen van alle A5 modules met elkaar worden gemengd. Bij voldoende ingangssignaal, een situatie die tot uiting komt als u de volume potentiometers nooit tot meer dan 75 % moet opentrekken, kunt u volstaan met de eenvoudige resistieve menger die in de onderstaande figuur is getekend. Elke A5 uitgang wordt daarbij via een 10 kΩ weerstandje verbonden met de eindversterker ingang.
 | |
| Het resistief mengen van de uitgangen van diverse A5 modules. (© 2024 Jos Verstraten) |
Bij het mengen van nog meer A5 uitgangen moet u echter een uitgangsversterker toepassen. Tussen het knooppunt van alle 10 kΩ weerstanden en de eindversterker schakelt u een extra A5 module. Dan kunt u tientallen kanalen mengen zonder merkbaar signaalverlies.
De A5 module als uitgangsversterker
Zo'n extra module noemt men de uitgangsversterker. Door het toepassen van veel mengweerstanden en ook door panorama schakelingen ontstaan signaalverzwakkingen. Deze kunt u dus compenseren door een extra A5 als uitgangsversterker toe te passen. Hierdoor ontstaat bovendien de mogelijkheid van een totale volumeregeling ('MASTER') en hoge en lage tonen van het totaalsignaal. Tevens verdubbelt dan het totale toonregelbereik tot meer dan ±30 dB! Bij voorkeur houdt u echter deze toonregelingen aanvankelijk in de middenstand en gebruikt u de toonregelingen van elk kanaal.
Als u een A5 module gebruikt als uitgangsversterker moet u de voorversterker in deze module uitschakelen. Vandaar dat de pennen 1, 2 en 3 met het nulpunt van de voeding worden verbonden. De gemeenschappelijke lijn van alle 10 kΩ mengweerstanden sluit u aan op pen 7 van de extra A5 module. De uitgang van deze versterker (pen 17) verbindt u op de gebruikelijke manier met de eindversterker(s).
De eindversterkers A30 en A60
Inleiding
De eindversterker modules A30 en A60 zijn hybride-schakelingen waarin SMD-technologie wordt gecombineerd met hoogwaardige eindtransistoren. Alle onderdelen zijn beschermd door ingieten in epoxy hars. De toegepaste schakelingen zijn zeer stabiel, zelfs bij ongunstige belastingen. De minimale kans op oscillaties die hiervan het gevolg is, garandeert een grote mate van betrouwbaarheid.
De modules zijn, dank zij drie ingebouwde beveiligingsschakelingen, bestand tegen langdurig kortsluiten van de uitgang. Clipping-vervorming op de uitgang wordt voorkomen door een ingebouwde vervormingsvrije automatische volumeregeling. Bovendien is een inschakelvertraging aanwezig die uw kostbare luidsprekers tegen 'ploppen' beschermt. De modules hebben slechts acht aansluitingen en zijn dus snel te bedraden. Bovendien is geen afregeling noodzakelijk.
Een woord over vermogen
Helaas zijn er tientallen definities in omloop van het vermogen dat een audio eindversterker kan leveren. U merkt dat het schrilst aan de actieve luidsprekerboxen die worden aangeboden voor het aansluiten op de 'audio-out' van uw PC. Op de verpakking staat '100 W boostpower' of iets dergelijks. Bij het uitpakken van de doos blijkt dan dat deze versterkers gevoed worden uit een kleine netstekervoeding die 12 V bij maximaal 1 A kan leveren. Het maximaal beschikbare vermogen is dus slechts 12 W! Als wij het in het kader van de Amplimo modules hebben over vermogen, dan bedoelen wij het vermogen zoals het door de wetten van de elektrotechniek gespecificeerd wordt: vermogen is gelijk aan spanning maal stroom. De A30 levert dus dertig echte effectieve sinus watt's in 4 Ω.
Praktische uitvoering
De Amplimo eindversterker modules worden voorgesteld in de onderstaande figuur. De eindtransistoren zijn tegen het koellichaam bevestigd met nieuwe hoogwaardige klemveren, die op de transistoren drukken ter plaatse van de chip, dus niet met een bout die asymmetrisch drukt en het koellichaam vaak vervormt. Het koellichaam is een eigen Amplimo ontwikkeling met gegolfde ribben ter vergroting van het koelend oppervlak. Bovendien hebben de ribben geen wisselende dikte, maar een geleidelijk afnemende dikte voor optimale warmtegeleiding. Door het aanbrengen van extra ribben aan de buitenzijde is het koelende oppervlak nog eens extra vergroot, zodat er onder normale omstandigheden geen ventilator nodig is.
Voor de bevestiging van de modules hoeft u geen rechthoekig gat te zagen in de kast, maar slechts gaten te boren voor het doorvoeren van de acht aansluitpennen, dit kost veel minder tijd en minder gereedschap. Een boormal wordt meegeleverd. Er zijn in het koellichaam uitsparingen aangebracht voor de bevestigingsbouten, maar sneller werkt u met de meegeleverde zelftappers, want dan zijn er geen moeren nodig die u op de juiste plaats moet vasthouden. De gehele schakeling is elektrisch geïsoleerd van het koellichaam, er bestaat dus geen gevaar voor aardlussen.
 |
| Het uiterlijk van de eindversterker modules A30 en A60. (© Ringkerntrafo) |
De prijzen
De eindversterker modules zijn vrij prijzig. U moet rekenen op een bedrag van ongeveer € 83,00 per module. De prijzen van de 30 W en 60 W versie zijn vrijwel identiek!
De externe schakeling rond de modules
De externe schakeling rond de twee modules is voorgesteld in de onderstaande figuur. Naast de gebruikelijke aansluitingen voor de ingangsspanning, de uitgangsspanning, de massa en de twee voedingsspanningen, treft u drie extra aansluitingen aan:
- De pen 'LIM'
- De pen 'LED'
- De pen 'RELAY'
 |
| De externe schakeling rond de eindversterker modules. (© 2024 Jos Verstraten) |
De positie van de aansluitpennen is weergegeven in de onderstaande figuur.
 |
| De positie van de aansluitpennen. (© 2024 Jos Verstraten) |
De pen 'LIM'
Door deze pen open te laten schakelt u de automatische volumeregeling en begrenzer in. De meeste transistorversterkers veroorzaken bij oversturing een scherpe afkapping van het signaal ('clipping'), waarbij veel hogere harmonischen ontstaan. Deze veroorzaken een sterke oversturing van de tweeters in uw luidsprekerboxen. Ter voorkoming van deze zware vervorming is in de Amplimo modules een automatische volumeregeling ingebouwd, die zonder vervorming werkt. De regeling is uitschakelbaar door de pen 'LIM' aan de massa te leggen. De luidsprekerimpedantie heeft geen invloed op de werking, terwijl pieken ongehinderd doorgelaten worden. De regeling werkt met uitgekiende aan- en uitlooptijden om het geluidsbeeld niet onrustig te maken.
De pen 'LED'
Tussen deze pen en de massa schakelt u een LED. Deze LED gaat branden als de automatische volumeregeling in werking treedt en er dus automatische verzwakking op het ingangssignaal wordt toegepast.
De pen 'RELAY'
Tussen deze pen en de positieve voeding schakelt u de spoel van een speciaal relais LR-24, waarmee u uw kostbare luidsprekers kunt beveiligen. De Amplimo eindversterker modules zijn namelijk voorzien van uitgebreide interne beveiligingschakelingen, die dit relais bekrachtigen als er onverhoopt iets mis gaat, lees verder.
Bestand tegen overbelasting
De Amplimo eindversterker modules worden niet beschadigd bij belasting onder de 4 Ω. Zelfs langdurige kortsluiting van de uitgang is toegestaan! Na opheffing van de sluiting werken de versterkers automatisch verder.
De specificaties van de twee eindversterkers
In de onderstaande tabel zijn de specificaties van de A30 en A60 overzichtelijk samengevat.
 |
| De specificaties van de A30 en A60. (© 2024 Jos Verstraten) |
De transformatoren voor de voeding van de eindversterkers
Amplimo beveelt (uiteraard) de eigen ringkerntrafo's aan voor het voeden van de modules.
- 1 x A30 module: model 28014 (2 x 18 V ~ 1,39 A)
- 2 x A30 module: model 48014 (2 x 18 V ~ 3,33 A)
- 1 x A60 module: model 38015 (2 x 22 V ~ 1,81 A)
- 2 x A60 module: model 58015 (2 x 22 V ~ 3,63 A)
In de onderstaande foto ziet u hoe deze trafo's er uitzien en hoe de aansluitcode is. De zware ringkerntrafo's hebben dank zij hun speciale constructie een zeer lage inwendige weerstand, waardoor het secundaire spanningsverschil tussen nul en vollast gemiddeld maar 7 % bedraagt. Uw eindversterkers worden dus gevoed met zeer stabiele spanningen.
De ringkerntrafo's bevatten twee identieke secundaire wikkelingen. De trafo's zijn niet voorzien van printpennen of soldeerlipjes, maar van zes stevige gekleurde draden. De twee witte primaire draden zijn op een andere plaats naar buiten gevoerd dan de vier secundaire aansluitingen. De trafo's worden geleverd met een metalen montageplaat, twee trillingdempers van neopreen en een lange bout met moer. De neopreen schijven zorgen er bovendien voor dat, als de trafo opwarmt, er geen mechanische spanningen ontstaan.
 |
| De ringkern transformatoren van Amplimo. (© 2024 Jos Verstraten) |
Het schema van de voeding
In de onderstaande figuur is het schema van de noodzakelijke voeding voorgesteld. De twee secundaire trafo-wikkelingen worden in serie geschakeld. U moet de gele en blauwe draden van de twee secundaire wikkelingen dus verbinden. Dit middelpunt vorm de nul (GND) van uw gehele versterkersysteem. De twee vrije aansluitingen van de secundaire wikkelingen worden door middel van vier diodes met de twee elco's verbonden. Aanbevolen wordt gelijkricht diodes met een maximale stroom van 6 A te gebruiken en twee ESR-arme elco's toe te passen van 10.000 µF bij 63 V.
 |
| Het schema van de noodzakelijke voeding. (© 2024 Jos Verstraten) |
Het luidspreker relais LR-xx
Inleiding
Normale relais zonder voorloopcontact krijgen na verloop van tijd oxides op de contacten door het schakelen van stromen van meerdere ampères en vooral bij het onderbreken van een gelijkstroom. Deze oxides vormen een variabele overgangsweerstand die onder andere de dempingsfactor van uw eindversterker verslechtert. Bovendien geleiden oxides niet beneden een bepaalde spanning en ze gedragen zich niet lineair. Daardoor ontstaan vervormingen, vooral bij een kleine geluidssterkte.
Het LR-xx relais van Amplimo relais is speciaal ontwikkeld voor het schakelen van luidsprekers. Het heeft een wolfram voorloopcontact dat maar liefst 165 A gedurende 20 ms kan schakelen. Na het sluiten wordt dit contact overbrugd door een verguld zilveren contact, zodat ook bij kleine stromen de overgangsweerstand minimaal is.
Bij het uitschakelen van het relais opent eerst het zilveren contact en daarna het wolfram contact. Het zilveren contact is dus beschermd door het wolfram contact, schakelt nooit grote stromen en zal daarom niet inbranden. Een dunne laag goud voorkomt oxidatie van het zilver, zodat ook na jarenlang gebruik van uw versterkers de overgangsweerstand laag blijft.
Praktische uitvoering
Het relais LR-xx bezit een standaard formaat en een standaard pennenpatroon en past daardoor op de plaats van veel bestaande relais. Het relais wordt op het chassis geplakt (dus zonder gat te boren) op een plaats die schoon en vetvrij is. Alleen stevig aandrukken is voldoende. Er zijn drie uitvoeringen leverbaar, namelijk LR-05, LR-12 en LR-24, die alleen verschillen in de spoelspanning.
 |
| Het Amplimo relais LR-xx. (© 2024 Jos Verstraten) |
De prijs
De LR-xx relais kosten ongeveer een tientje per stuk.
De functie van het relais LR-24 bij de A30 en A60 modules
U kunt het relais LR-24 rechtstreeks aansluiten op de 'RELAY' pen van de modules. Neemt u zo'n relais in uw schakeling op dan zullen:
- Uw luidsprekers één seconde na het verschijnen van de voeding worden ingeschakeld.
- Uw luidsprekers uitschakelen als er gelijkspanning op de uitgang verschijnt.
- Uw luidsprekers uitschakelen als de eindtransistoren te heet worden.
- Uw luidsprekers uitschakelen als er HF-oscillatie ontstaat.
(Banggood sponsor advertentie)
Koop uw digitale microscoop bij Banggood
Koop uw digitale microscoop bij Banggood