Hobby-lab: bouw een ijk-weerstandenbank

(gepubliceerd op 01-12-2018)

Als u, net zoals wij, vaak universeelmeters moet testen is het handig om een stelletje zeer nauwkeurige weerstanden in huis te hebben. Wij hebben voor dit doel een handige ijk-weerstandenbank gemaakt, een project dat wij graag met u delen.
Wat is de bedoeling?
De weerstandsbereiken van een universeelmeter zijn alleen te testen door er een aantal zeer nauwkeurige weerstanden op aan te sluiten en te berekenen wat de afwijking van de meter is. De meeste goedkope universeelmeters beweren dat zij weerstanden meten met een nauwkeurigheid van ±1 %. Om dit goed te kunnen testen hebt u weerstanden nodig met een tien keer lagere tolerantie, dus ±0,1 %. IJk-weerstanden met een tolerantie van ±0,1 % zijn vrij duur, zij kosten meer dan één euro per stuk. Het is dus niet zo verstandig er een heleboel van in huis te halen. Dat hoeft ook niet, want met zes weerstanden in even veel decaden kunt u de nauwkeurigheid van alle universeelmeters goed testen. Onze ijk-weerstandenbank bevat dan ook slechts zes weerstanden met als waarden 10 Ω, 100 Ω, 1 kΩ, 10 kΩ, 100 kΩ en 1 MΩ.

Welke weerstanden?
Vrijwel alle weerstandsfabrikanten brengen tegenwoordig weerstanden met een tolerantie van slechts ±0,1 % op de markt. Wij hebben gekozen voor het type YR1 van NeOhm, dat goed verkrijgbaar is in Nederland. In onderstaand overzicht hebben wij de voornaamste specificaties van deze onderdelen samengevat.
       - Fabrikant: NeOhm
       - Type: YR1
       - Technologie: metaalfilm
       - Maximale spanning: 250 V ~ 500 V
       - Maximaal vermogen: 250 mW
       - Tolerantie: ±0,1 %
       - Temperatuurscoëfficiënt: ± 15 ppm/°C
       - Diameter: 2,3 mm
       - Lengte: 6,3 mm
De typecodes voor de zes weerstanden die u nodig hebt zijn samengevat in de onderstaande tabel.

IJk-weerstandenbank-01 (© 2018 Jos Verstraten)
De bestelcodes van de zes ±0,1 % weerstanden.
(© 2018 Jos Verstraten)
Bestellen bij www.sinuss.nl
Wij hebben de weerstandjes besteld bij Sinuss, een partner van het welbekende Farnell die de weerstandjes onder vooruitbetaling ook aan particulieren levert en bereid is één stuk van iedere waarde in een doosje te stoppen. Bij Sinuss kosten deze weerstandjes ongeveer € 1,15 per stuk. Ze worden zelfs individueel verpakt geleverd in een antistatisch zakje, iets dat voor dit soort onderdelen uiteraard absoluut niet noodzakelijk is
.
IJk-weerstandenbank-02 (© 2018 Jos Verstraten)
De YR1 weerstanden van NeOhm worden individueel verpakt in een antistatisch zakje.
(© 2018 Jos Verstraten)


De constructie
Wij zijn uitgegaan van een plaatje epoxy van 8,0 cm bij 14,5 cm. Daarin hebben wij twaalf 4 mm stekkerbusjes gemonteerd op een afstand van 45 mm, zie onderstaande foto. Op de vier hoeken van het plaatje epoxy staan vier afstandsbusjes van 25 mm, zodat het geheel op uw werktafel kan staan zonder dat de onderzijde met iets contact maakt.
IJk-weerstandenbank-03 (© 2018 Jos Verstraten)
Het plaatje epoxy met de zes gemakkelijk toegankelijke ijk-weerstandjes.
(© 2018 Jos Verstraten)
De onderzijde van het plaatje
U kunt de weerstandjes rechtstreeks tussen de 4 mm busjes solderen. Wij hebben deze onderdelen beschermd met een stukje krimpkous, zodat er geen viezigheid en stof op de weerstanden kan komen.

IJk-weerstandenbank-04 (© 2018 Jos Verstraten)
De onderzijde van het plaatje epoxy, de weerstandjes zitten in de stukjes krimpkous.
(© 2018 Jos Verstraten)
Een professioneel frontplaatje
Voor de perfectionisten onder onze lezers/lezeressen hebben wij een keurig frontplaatje ontworpen dat u kunt afdrukken op zelfklevend papier en op het plaatje epoxy kunt plakken. Een handige tip: print het frontplaatje twee keer af en gebruik de eerste print als boormal voor het plaatje epoxy.

Share

Nadat u het plaatje hebt geboord en geschuurd kunt u de tweede print precies passend over de geboorde gaatjes plakken. Met een stukje zelfklevende transparante folie kunt u het papieren frontplaatje beschermen tegen vocht en vuil. Wij gebruiken hiervoor de laminaatfolie die door Conrad wordt geleverd onder bestelnummer 529443. Een vel A4 kost € 2,47, maar deze laminaatfolie is dat geld écht wel waard. Uw frontplaatje krijgt er een professionele en zeer fraaie afwerking door.

IJk-weerstandenbank-05 (© 2018 Jos Verstraten)
Het ontwerpje van een frontplaatje.
(© 2018 Jos Verstraten)
Een test van onze meetapparaten
Uiteraard was het eerste dat wij deden onze eigen twee universeelmeters testen. Wij hebben een oeroude Metex M-3890DT en een half jaar oude Voltcraft VC650BT. Tot onze niet geringe verbazing was de nauwkeurigheid van de Metex (minstens vijftien jaar in gebruik) vergelijkbaar met deze van de gloednieuwe Voltcraft, zie onderstaande tabel.

IJk-weerstandenbank-06 (© 2018 Jos Verstraten)
Controle van de nauwkeurigheid van onze meters. (© 2018 Jos Verstraten)



(Amazon sponsor advertentie)
Koop uw hete lucht station bij Amazon