|
Vraag: 'Wat is een goed soldeerstation?'. Antwoord, decennia lang: "Weller!'. Wij zouden die vraag nu echter beantwoorden met 'Weller of KSGER T12'. Want het in dit artikel besproken soldeersysteem T12 is een uitstekende, goedkopere keuze.
|
Kennismaking met het KSGER T12 soldeersysteem
Geen soldeerbout, geen soldeerstation maar een soldeersysteem!
Wij noemen de T12 van KSGER bewust geen soldeerbout of soldeerstation maar een soldeersysteem. Het T12 systeem bestaat namelijk uit een heleboel componenten die u ook los kunt aanschaffen en waarmee u uw strikt persoonlijk soldeerstation kunt samenstellen. U kunt de elektronische componenten desgewenst als bouwdoos aanschaffen en uw soldeerstation zélf in elkaar solderen.
De componenten van het systeem
In de onderstaande illustratie hebben wij de onderdelen verzameld waaruit u uw eigen soldeerstation kunt samenstellen:
- A
Een voeding die 24 V moet leveren bij een maximale stroom van 3,5 A. KSGER levert zélf een printplaat voor ongeveer € 17,00. Maar u kunt uiteraard iedere voeding toepassen die voldoet aan de specificaties. Wij hebben in de onderstaande foto twee van de vele alternatieven voorgesteld die ongeveer even duur zijn. - B
De controller die wordt gevoed met die 24 V gelijkspanning en die de programmering en besturing van de soldeerbout voor zijn rekening neemt. Deze printplaat heet 'Controller for T12' en als u daarop googelt treft u diverse resultaten aan van KSGER zélf, maar bijvoorbeeld ook van Hakko. Zo'n printje is te koop voor een prijs vanaf € 9,00. Er zijn er met groene, blauwe of rode LED-display's, die alleen een indicatie van de actuele temperatuur geven. Er zijn echter ook modellen met een ingebouwde SMT32 microcontroller die een LCD-schermpje hebben waarop u allerlei gegevens ziet, tot zelfs de datum en de tijd! - C
De handvatten voor de T12 soldeerstiften. Alleen KSGER biedt al een stuk of tien modellen aan, zoals model FX907 of model FX9501. Zoek op 'T12 soldering iron handle' en u vindt tientallen aanbieders van passende handvatten, bijvoorbeeld bij de 'KSGER Welding Tool Store' op AliExpress. Er zijn goedkope kunststof modellen die ongeveer € 15,00 kosten, maar ook volledig metalen luxe uitvoeringen waar u € 30,00 voor betaalt. Er wordt een bouwpakketje van een handvat aangeboden voor € 5,79! Zelfs een speciaal handvat, met twee soldeerstiften, is beschikbaar voor het desolderen van SMD-componenten. - D
Er zijn meer dan tachtig verschillende soldeerstiften voor het T12 systeem leverbaar, zoek maar op 'T12 soldering tips'! Die van KSGER zijn vrij goedkoop, u betaalt er ongeveer € 5,00 per stuk voor. Voor een set van twintig stuks betaalt u ongeveer € 70,00. Volgens sommige internet-bronnen zijn deze van Hakko kwalitatief veel beter, maar dat hebben wij niet kunnen controleren. Naast stiften met een punt kunt u ook stiften met een breed vlak aanschaffen, waarmee u in één keer een connector uit een print kunt solderen. Deze kosten ongeveer € 15,00. - E
Tot slot de behuizingen, zoek naar 'T12 enclosure'. KSGER levert behuizingen van aluminium en van kunststof. De duurste kost ongeveer € 30,00. Ook Quecoo en Hakko zijn actief op dit gebied. Over de metalen types wordt geklaagd dat deze geen mogelijkheid hebben om met de aarde van de netkabel verbonden te worden. Dat is uiteraard een veiligheidsrisico, als er iets intern mis gaat kan de behuizing en de metalen knop op de fasespanning komen te staan. Wij adviseren dan ook om een kunststof behuizing aan te schaffen met een kunststof knop. Er zijn trouwens ook ondiepe kastjes in de handel met een 12 V standaard connector op de achterzijde en waarin alleen de controller-print past. Deze kosten ongeveer € 10,00.
 |
| Een overzicht van het T12 soldeersysteem. (© 2022 Jos Verstraten) |
De specificaties van het T12 soldeersysteem
- Voeding: 24 Vdc maximaal
- Vermogen 75 W maximaal
- Temperatuur soldeerstift: 150 °C ~ 480 °C
- Opstarttijd: 5 seconden
- Regelsysteem: PID (proportioneel, integrerend, differentiërend)
- Temperatuur stabiliteit in rust: ±2 °C
- Standby: ja, instelbare tijd
- Auto Power Off: ja, instelbare tijd
- Boost-functie: ja, instelbare temperatuur
- Temperatuurprofiel: opslag voor alle standaard T12 soldeerstiften
Een compleet T12 station als bouwpakket
Als u het teveel moeite vindt om alle onderdelen uit te zoeken kunt u ook voor ongeveer € 65,00 een compleet bouwpakket van een T12 soldeerstation aanschaffen. Deze door KSGER zélf samengestelde kit wordt geleverd met twee soldeerstiften, een stevig handvat, een voeding, de SMT32 controller print en een aluminium behuizing.
 |
| Een zelfbouw kit van KSGER. (© AliExpress) |
Een goedkopere aanbieding, met de eenvoudigere controller met zeven-segment display's, wordt aangeboden door Quicko voor een prijs van slechts € 41,00. Deze kit wordt geleverd met één soldeerstift. Op de foto is te zien dat dit een type-K is, niet de meest handige stift voor modern soldeerwerk. Het mee bestellen van een handiger stift wordt dus ten stelligste aangeraden!
 |
| Een goedkopere kit van Quicko. (© AliExpress) |
Een goedkoop kant-en-klaar T12 soldeerstation
Het goedkoopste station dat wij konden vinden kost slechts € 23,21 en wordt via AliExpress aangeboden door de 'Handskit Store'. De set bestaat uit een kunststof handvat, één soldeerstift type-K en een behuizing met de controller, maar zonder voeding. U kunt dit kunststof kastje via een standaard voedingsconnector aansluiten op een gestabiliseerde voeding van 24 V die 72 W moet kunnen leveren.
 |
| Een goedkoop T12 soldeerstation zonder 24 V voeding. (© AliExpress) |
PTS300D uitbreiding voor accu-voeding
Een heel handige uitbreiding van het T12 systeem is de PTS300D. Dat is een controller die u op een standaard 18/20 V boormachine-accu van Makita, Milwaukee, Bosch of Dewalt kunt klikken. Handig als u onderweg bij een klant even een soldeerklus hebt. Er zijn twee typen verkrijgbaar: eentje mét en eentje zonder uitgebreid display. Voor de eerste betaalt u ongeveer € 65,00, voor de tweede € 40,00.
Google op 'PTS300D' en u vindt voldoende aanbiedingen.
 |
| Met deze uitbreiding kunt u uw T12 soldeerbout uit een boormachine-accu voeden. (© Banggood) |
Het door ons aangeschafte exemplaar
Niet het goedkoopste, niet het duurste
Wij bestelden via AliExpress een compleet gemonteerd T12 soldeerstation voor 230 V voeding in een kunststof behuizing, met een FX9501 handvat en met shape-K en shape-I soldeerstiften. Wij betaalden er € 53,21 voor, inclusief verzending. Dat is niet het goedkoopste, maar zeker ook niet het duurste T12 station dat u kunt kopen.
Let wel dat alle KSGER-stations worden geleverd ZONDER netkabel. U moet een netkabel met een standaard IEC C13 vrouwelijke connector aanschaffen.
 |
| Ons soldeerstation is niet het duurste, maar ook niet het goedkoopste. (© AliExpress) |
Het soldeerstation
De elektronica zit in een zwarte kunststof behuizing met als afmetingen 95 mm breedte bij 45 mm hoogte bij 157 mm diepte. Het gewicht bedraagt slechts 325 gram. Op de onderzijde zitten vier kleine rubber voetjes, maar ondanks deze wrijving veroorzakende onderdelen kunt u de encoder-knop niet met één hand indrukken. Het kastje gaat dan over de tafel verschuiven. U moet het station dus steeds met twee handen bedienen, een voor het vasthouden van de behuizing en de tweede voor het bedienen van de draai- en drukknop.
De voorzijde bevat niets meer dan de vijfpolige connector voor het aansluiten van de soldeerbout, het display en de druk- en draaiknop waarmee u het station kunt programmeren en bedienen.
Het display heeft als afmetingen 17 mm bij 29 mm en is, in tegenspraak met wat in sommige reviews wordt beweerd, uitstekend af te lezen. De connector is een stevige schroefconnector met dikke pennen die niet snel zullen verbuigen als u de soldeerbout connector vaak in- en uitplugt.
 |
| De voorzijde van de behuizing. (© AliExpress) |
De achterzijde van de behuizing
De achterzijde ziet er al even professioneel uit en bevat een tuimelschakelaar waarmee u de netspanning schakelt, een IEC C13 mannelijke connector en een klepje waarachter een zekering zit.
 |
| De achterzijde van de behuizing. (© 2022 Jos Verstraten) |
De elektronica in de behuizing
Na het verwijderen van acht kleine schroefjes kunt u de twee delen waaruit de behuizing bestaat van elkaar scheiden en ziet u wat er in het kastje verborgen zit. Of iets dat in de buurt komt van wat er in de door ons aangeschafte T12 zit! Want uit alle foto's van het interne, die via Google snel te vinden zijn, blijkt dat er diverse uitvoeringen van de voedingsprint in de loop der tijd ontwikkeld en in productie genomen zijn.
 |
De elektronica in de behuizing. (© Banggood) |
Het kleine SMT32 printje is nogal knullig in de behuizing aangebracht. Dit printje hangt uitsluitend vast met de ene moer van de encoder. Vandaar dat dit printje op de bovenstaande foto niet keurig evenwijdig aan de frontplaat is gemonteerd, maar iets schuin. De print van het display wordt tegen de achterzijde van de frontplaat geperst.
De vijf solderingen aan de connector zijn in ons exemplaar voorzien van een dikke klodder isolatiepasta en zijn daardoor nooit meer los te solderen als u bijvoorbeeld een defecte connector zou moeten vervangen door een nieuw exemplaar.
De T12 soldeerstiften van Hakko
Afmetingen
De KSGER soldeerstations werken met T12 soldeerstiften die worden gemaakt door het Japanse Hakko. Deze zijn een de facto standaard geworden die u in een heleboel soldeerstations kunt gebruiken. De stiften zij ongeveer 155 mm lang en hebben een diameter van 5,0 mm. Vanwege de populariteit zijn er uiteraard diverse Chinese fabrikanten die minder goed afgewerkte klonen van de Hakko's op de markt brengen.
Snel opwarmen en goed temperatuurregeling
De twee voornaamste kenmerken van de T12 soldeerstiften zijn dat zij heel snel op temperatuur komen en deze temperatuur tijdens het solderen vrij nauwkeurig handhaven. Dat heeft alles te maken met de technologie van de soldeerstiften. In de onderstaande figuur ziet u een doorsnede door zo'n stift. De stift is hol en heeft drie contacten: plus, min en aarde (E). Het verwarmingselement zit dicht bij de punt van de soldeerstift en bestaat uit een aantal wikkelingen verwarmingsdraad met een weerstand van ongeveer 8 Ω op een ceramische drager. In serie met dit element is een thermokoppel opgenomen dat zo dicht mogelijk bij de punt zit. Dit koppel geeft een zeer kleine gelijkspanning af die recht evenredig is met de temperatuur van het onderdeel. Omdat de weerstand van een thermokoppel zo goed als nul is heeft deze serieschakeling geen nadelige gevolgen voor het opwarmen van de stift.
Principe van de temperatuurregeling
In de controller-print zit hard- en software die zowel de voedingsspanning naar de verwarmingsspiraal stuurt als de spanning van het thermokoppel meet. En dit via twee adertjes! De gekozen methode is vrij simpel en voorgesteld in de onderstaande figuur. Het vermogen dat aan de stift wordt toegevoerd wordt uiteraard geregeld door gebruik te maken van pulsbreedte modulatie. In de linker stand van de elektronische schakelaar wordt dus de voedingsspanning naar de verwarmingsspiraal gevoerd. In de andere stand van de schakelaar wordt de spanning gemeten die door het thermokoppel wordt gegenereerd.
Volgens de gegevens van KSGER werkt de temperatuurregeling volgens het PID-procédé. Deze letters staan voor 'Proportioneel, Integrerend, Differentiërend'. In het kort komt het er op neer dat het systeem zo snel mogelijk de temperatuur van de stift gelijk probeert te maken aan de ingestelde waarde. Daalt de temperatuur van de stift opeens sterk, dan zal de PID-regelaar veel extra vermogen naar de spiraal sturen. Naarmate het verschil tussen de gemeten en de ingestelde temperatuur kleiner wordt zal de regeling steeds minder extra vermogen aan de stift aanbieden. Op deze manier wordt voorkomen dat de regeling 'doorschiet' en de stift even veel te heet wordt.
In het geheugen van de controller-print heeft iedere leverbare soldeerstift een eigen profiel dat er voor zorgt dat de punt zo snel mogelijk en met zo min mogelijk overshoot op de gewenste temperatuur komt. Vandaar dat de software een optie heeft om de toegepaste soldeerstift te selecteren.
De classificatie van de T12 soldeerstiften
Zoals reeds geschreven heeft Hakko meer dan tachtig verschillende soorten stiften volgens de T12-specificaties ontworpen. Om nog enigszins het overzicht te bewaren heeft men deze ingedeeld in negen categorieën.
De FX9501 als voorbeeld
Het gaat uiteraard te ver om alle beschikbare handvatten te gaan bespreken. Als voorbeeld nemen wij de FX9501 die bij ons exemplaar werd geleverd. U duwt de stift gewoon in dit handvat, u hoeft niets vast te schroeven of aan te draaien. Samen met een stift weegt dit handvat slechts 41 gram! U krijgt dus een uitstekend te hanteren soldeerbout waarmee het aangenaam werken is. Een factor die daaraan bijdraagt is de zeer flexibele siliconen kabel met een diameter van slecht 4 mm en een lengte van 1 m. Deze kabel eindigt in een vrouwelijke GX12 connector met vijf polen. Zo'n siliconen kabel is goed bestand tegen hoge temperaturen, dus de kans dat u per ongeluk de kabel doorbrandt met de punt van de soldeerbout is uiterst klein.
Vergeleken met andere soldeerbouten steekt de stift niet ver uit het handvat, nog geen 50 mm. Voor het solderen op een print maakt dat niets uit. Als u echter af en toe diep in de ingewanden van een volgestouwde behuizing moet solderen is die vijf centimeter wel iets te weinig om overal gemakkelijk bij te kunnen.
Een bewegingssensor en een thermistor
De kabel heeft dus een connector met vijf contacten. De stift zélf heeft slechts drie contacten. Waar worden die twee overige contacten dan voor gebruikt? In ieder door KSGER geleverd handvat zitten een thermistor en een bewegingssensor. Die thermistor meet de temperatuur van het handvat op de plaats waar u dit vasthoudt. Deze temperatuur kunt u desgewenst in het display opnemen. Een, naar onze bescheiden mening, nogal overbodig extra!
Handiger is de bewegingssensor. Dank zij het signaal van dit onderdeel stelt de software vast dat u de soldeerbout al een instelbare tijd niet hebt gebruikt en zet het station in de 'Standby'- of 'Sleep'-modus. De temperatuur van de stift wordt dan automatisch verlaagd. Meldt de sensor dat u de soldeerbout weer ter hand neemt, dan zorgt de PID-regeling ervoor dat de punt na een tiental seconden weer op de ingestelde soldeertemperatuur staat. Die bewegingssensor is overigens niets meer dan een eenvoudige kwikschakelaar die opent of sluit als u de soldeerbout onder een bepaalde hoek ten opzichte van de horizon in de hand houdt.
In de onderstaande afbeelding ziet u waar deze twee onderdelen in het FX9501 handvat zitten en hoe de bedrading naar de GX12-5 connector is uitgevoerd.
Een bouwpakket van handvat
Er zijn diverse bouwpakketjes van handvatten in de handel. Op de onderstaande afbeelding ziet u bijvoorbeeld de onderdelen die u krijgt voor een prijs van € 9,42. Zoek op 'KSGER soldering handle kit' en u vindt dergelijke aanbiedingen.
Op deze afbeelding ziet u hoe de contacten tussen de soldeerstift en het handvat tot stand komen. In het handvat zit een smal printje met vier verende contactstrippen. Als u de stift in het handvat duwt komen de elektrische verbindingen tussen deze verende lippen en de ronde contactvlakken op de stift automatisch tot stand. Die verende strippen houden de stift meteen goed op zijn plaats in het handvat.
Opmerking
Er zijn T12 handvatten in de handel waar een klein drukknopje op het handvat aanwezig is. Hiermee kunt u het soldeerstation handmatig uit de 'Standby'-modus halen.
Snel opwarmen en goed temperatuurregeling
De twee voornaamste kenmerken van de T12 soldeerstiften zijn dat zij heel snel op temperatuur komen en deze temperatuur tijdens het solderen vrij nauwkeurig handhaven. Dat heeft alles te maken met de technologie van de soldeerstiften. In de onderstaande figuur ziet u een doorsnede door zo'n stift. De stift is hol en heeft drie contacten: plus, min en aarde (E). Het verwarmingselement zit dicht bij de punt van de soldeerstift en bestaat uit een aantal wikkelingen verwarmingsdraad met een weerstand van ongeveer 8 Ω op een ceramische drager. In serie met dit element is een thermokoppel opgenomen dat zo dicht mogelijk bij de punt zit. Dit koppel geeft een zeer kleine gelijkspanning af die recht evenredig is met de temperatuur van het onderdeel. Omdat de weerstand van een thermokoppel zo goed als nul is heeft deze serieschakeling geen nadelige gevolgen voor het opwarmen van de stift.
 |
| Het interne van een T12 soldeerstift. (© 2022 Jos Verstraten) |
Principe van de temperatuurregeling
In de controller-print zit hard- en software die zowel de voedingsspanning naar de verwarmingsspiraal stuurt als de spanning van het thermokoppel meet. En dit via twee adertjes! De gekozen methode is vrij simpel en voorgesteld in de onderstaande figuur. Het vermogen dat aan de stift wordt toegevoerd wordt uiteraard geregeld door gebruik te maken van pulsbreedte modulatie. In de linker stand van de elektronische schakelaar wordt dus de voedingsspanning naar de verwarmingsspiraal gevoerd. In de andere stand van de schakelaar wordt de spanning gemeten die door het thermokoppel wordt gegenereerd.
 |
| Het principe van de temperatuurregeling. (© 2022 Jos Verstraten) |
Volgens de gegevens van KSGER werkt de temperatuurregeling volgens het PID-procédé. Deze letters staan voor 'Proportioneel, Integrerend, Differentiërend'. In het kort komt het er op neer dat het systeem zo snel mogelijk de temperatuur van de stift gelijk probeert te maken aan de ingestelde waarde. Daalt de temperatuur van de stift opeens sterk, dan zal de PID-regelaar veel extra vermogen naar de spiraal sturen. Naarmate het verschil tussen de gemeten en de ingestelde temperatuur kleiner wordt zal de regeling steeds minder extra vermogen aan de stift aanbieden. Op deze manier wordt voorkomen dat de regeling 'doorschiet' en de stift even veel te heet wordt.
In het geheugen van de controller-print heeft iedere leverbare soldeerstift een eigen profiel dat er voor zorgt dat de punt zo snel mogelijk en met zo min mogelijk overshoot op de gewenste temperatuur komt. Vandaar dat de software een optie heeft om de toegepaste soldeerstift te selecteren.
De classificatie van de T12 soldeerstiften
Zoals reeds geschreven heeft Hakko meer dan tachtig verschillende soorten stiften volgens de T12-specificaties ontworpen. Om nog enigszins het overzicht te bewaren heeft men deze ingedeeld in negen categorieën.
 |
| De negen categorieën T12 soldeerstiften van Hakko. (© Hakko) |
- Shape B
Deze stiften hebben een conische punt als een potlood en een groot gedeelte van de punt is gecoat en dus in staat soldeertin op te nemen. Deze stiften zijn geschikt voor diverse werkzaamheden omdat u verschillende delen van de punt kunt gebruiken: zowel de punt als de ronde kanten van het gecoate deel. In deze categorie bestaan negen types: T12-B, T12-B2, T12-B3, T12-B4, T12-BL, T12-BZ, T12-B2Z, T12-WB2 en T12-WB2. - Shape I
Heeft een conische punt zoals shape B, maar is veel dunner. Deze stiften zijn geschikt voor het puntsolderen in druk bezette printplaten waar maar weinig vrije ruimte is. Er zijn 4 types: T12-I, T12-IL, T12-ILS en T12-WI. - Shape J
Is de gebogen uitvoering van shape I. Deze stiften kunt u zowel gebruiken voor het 'sleepsolderen' over diverse contacten van een SMD-chip als voor het 'puntsolderen' in nauwe ruimten. Shape J bestaat uit 3 types: T12-J02, T12-JL02 en 12-JS02. - Shape D
Deze stiften lijken op een platte schroevendraaier. Zij hebben een veel groter contactoppervlak dan shape B en zijn dus geschikt voor het solderen van grotere onderdelen en voor het sleepsolderen over alle contacten van een large scale SMD-chip. Shape D bevat 18 types: T12-D08, T12-D12, T12-D16, T12-D24, T12-D4L, T12-D52, T12-DL08, T12-DL12, T12-DL32, T12-DL52, T12-D12Z, T12-D16Z, T12-D24Z, T12-D4Z, T12-WD08, T12-WD12, T12-WD16 en T12-WD52. - Shape BC/C
Deze stiften hebben een conische schacht met een diagonale snede. Het belangrijkste kenmerk is de grote diameter van de snede, waardoor er een groot oppervlak aanwezig is om warmte over te dragen naar grotere oppervlakken zonder te grote temperatuurdaling. - Shape BCF/CF
Deze zijn vergelijkbaar met shape BC/B, maar zij zijn alleen op de diagonale snede voorzien van coating. Omdat het soldeer alleen op deze coating hecht zijn ze nuttiger dan BC/C bij het solderen aan componenten die dicht bij elkaar staan. De twee categorieën BC/C en BCF/CF bestaan uit 16 types: 12-BC1, T12-BC2, T12-BC3, T12-BC1Z, T12-BC2Z, T12-BC3Z, T12-BCF1, T12-BCF2, T12-BCF3, T12-BCF1Z, T12-BCF2Z, T12-BCF3Z, T12-C1, T12-C4, T12-CF4 en T12-C4Z. - Shape BCM/CM
Deze stiften lijken qua vorm op shape BC/C, maar zij hebben een holte in de diagonale snede. Zij zijn uitermate geschikt voor sleepsolderen over een groot aantal contacten omdat de oppervlaktespanning van het soldeer in de holte soldeerbruggen helpt voorkomen. Shape BCM bevat slechts 2 types: T12-BCM2 en T12-BCM3. - Shape K
Deze vorm lijkt op het lemmet van een mes. Deze stiften zijn zowel bruikbaar voor sleepsolderen met de platte kant als voor het puntsolderen van kleine onderdelen in de nauwe ruimten als u de stift recht op de print houdt. Categorie K is opgebouwd uit 7 types: T12-K, T12-KF, T12-KL, T12-KR, T12-KU, T12-KFZ en T12-KRZ. - Concave
Deze stiften hebben een V-vormige groef in het midden van de punt waardoor u deze punt rond een draadeinde kunt zetten en het thermisch contact tussen de punt en een pad op de print beter wordt. Er bestaan twee uitvoeringen: T12-1612 en T12-1610.
Bijzondere desoldeer uitvoeringen
Naast deze 'normale' soldeerstiften heeft Hakko ook een aantal speciale reeksen ontwikkeld voor het desolderen van SMD-componenten. Overigens zij deze stiften buitenproportioneel duur. Voor een T12-1403 betaalt u bij de 'Hakko E-shop' € 64,58.
- SMD Type Spatula
Deze soldeerstiften zijn ontwikkeld voor het desolderen van single-in-line chip's. De reeks bevat zes exemplaren met diverse breedtes: T12-1401, T12-1402, T12-1403, T12-1404, T12-1405 en T12-1406. - SMD Type Tunnel
Ideaal voor het snel desolderen van dual-in-line SMD chip's. U kunt er tien van kopen: T12-1001, T12-1002, T12-1003, T12-1004, T12-1005, T12-1006, T12-1007, T12-1008, T12-1009 en T12-1010. - SMD Type Quad
Bedoeld voor het desolderen van SMD chip's met solderingen aan alle vier de zijden. De reeks bestaat uit negen exemplaren: T12-1201, T12-1202, T12-1203, T12-1204, T12-1205, T12-1206, T12-1207, T12-1208 en T12-1209.
 |
Speciale T12 soldeerstiften voor het desolderen van SMD componenten. |
De handvatten van de soldeerbouten
De FX9501 als voorbeeld
Het gaat uiteraard te ver om alle beschikbare handvatten te gaan bespreken. Als voorbeeld nemen wij de FX9501 die bij ons exemplaar werd geleverd. U duwt de stift gewoon in dit handvat, u hoeft niets vast te schroeven of aan te draaien. Samen met een stift weegt dit handvat slechts 41 gram! U krijgt dus een uitstekend te hanteren soldeerbout waarmee het aangenaam werken is. Een factor die daaraan bijdraagt is de zeer flexibele siliconen kabel met een diameter van slecht 4 mm en een lengte van 1 m. Deze kabel eindigt in een vrouwelijke GX12 connector met vijf polen. Zo'n siliconen kabel is goed bestand tegen hoge temperaturen, dus de kans dat u per ongeluk de kabel doorbrandt met de punt van de soldeerbout is uiterst klein.
Vergeleken met andere soldeerbouten steekt de stift niet ver uit het handvat, nog geen 50 mm. Voor het solderen op een print maakt dat niets uit. Als u echter af en toe diep in de ingewanden van een volgestouwde behuizing moet solderen is die vijf centimeter wel iets te weinig om overal gemakkelijk bij te kunnen.
 |
| Het FX9501 handvat dat door KSGER wordt geleverd. (© 2022 Jos Verstraten) |
Een bewegingssensor en een thermistor
De kabel heeft dus een connector met vijf contacten. De stift zélf heeft slechts drie contacten. Waar worden die twee overige contacten dan voor gebruikt? In ieder door KSGER geleverd handvat zitten een thermistor en een bewegingssensor. Die thermistor meet de temperatuur van het handvat op de plaats waar u dit vasthoudt. Deze temperatuur kunt u desgewenst in het display opnemen. Een, naar onze bescheiden mening, nogal overbodig extra!
Handiger is de bewegingssensor. Dank zij het signaal van dit onderdeel stelt de software vast dat u de soldeerbout al een instelbare tijd niet hebt gebruikt en zet het station in de 'Standby'- of 'Sleep'-modus. De temperatuur van de stift wordt dan automatisch verlaagd. Meldt de sensor dat u de soldeerbout weer ter hand neemt, dan zorgt de PID-regeling ervoor dat de punt na een tiental seconden weer op de ingestelde soldeertemperatuur staat. Die bewegingssensor is overigens niets meer dan een eenvoudige kwikschakelaar die opent of sluit als u de soldeerbout onder een bepaalde hoek ten opzichte van de horizon in de hand houdt.
In de onderstaande afbeelding ziet u waar deze twee onderdelen in het FX9501 handvat zitten en hoe de bedrading naar de GX12-5 connector is uitgevoerd.
 |
| De bedrading in een KSGER handvat/soldeerstift. (© 2022 Jos Verstraten) |
Een bouwpakket van handvat
Er zijn diverse bouwpakketjes van handvatten in de handel. Op de onderstaande afbeelding ziet u bijvoorbeeld de onderdelen die u krijgt voor een prijs van € 9,42. Zoek op 'KSGER soldering handle kit' en u vindt dergelijke aanbiedingen.
Op deze afbeelding ziet u hoe de contacten tussen de soldeerstift en het handvat tot stand komen. In het handvat zit een smal printje met vier verende contactstrippen. Als u de stift in het handvat duwt komen de elektrische verbindingen tussen deze verende lippen en de ronde contactvlakken op de stift automatisch tot stand. Die verende strippen houden de stift meteen goed op zijn plaats in het handvat.
 |
| Een bouwpakketje van een handvat. (© 2022 Jos Verstraten) |
Opmerking
Er zijn T12 handvatten in de handel waar een klein drukknopje op het handvat aanwezig is. Hiermee kunt u het soldeerstation handmatig uit de 'Standby'-modus halen.
De elektronica in het KSGER T12 soldeerstation
De voedingsprint
Zoals reeds eerder opgemerkt zijn er diverse versies van de 24 V voeding van KSGER in omloop. In de onderstaande foto ziet u een typisch voorbeeld van een dergelijke voedingsprint. De kwaliteit is uitstekend. Een punt van kritiek is dat er, bij sommige versies, onder een van de twee koelplaten een track over de print loopt. Deze koelplaat 'zweeft' slechts een paar millimeter boven de print. In een extreem geval zou de koelplaat dus contact kunnen maken met deze track met onbekende gevolgen. In de praktijk is deze kans echter uiterst klein en bovendien is de print voorzien van een isolerend soldeermasker.
Merk op dat er een zekering in het 230 V circuit aanwezig is, maar dat deze uit kostenoverwegingen niet in een zekeringhouder zit, maar op de print is gesoldeerd. Jammer!
Op sommige forums wordt geklaagd dat de 'creepage distance' in het 230 V gedeelte van sommige versies van de print niet voldoet aan de eisen die tegenwoordig worden gesteld aan de minimale afstand tussen twee track's. Volgens onze gegevens bedraagt de minimale creepage distance voor een piekspanning van 325 V en voor een van soldeerlak voorziene print 0,8 mm. Naar onze mening voldoet de print aan deze eis.
 |
| Eén versie van de voedingsprint van KSGER. (© AliExpress) |
De controller-print met SMT32 microcontroller
In de onderstaande afbeelding hebben wij beide zijden van één van de vele versies van deze print voorgesteld. Dit is model T12-V20 dat voor ongeveer € 25,00 wordt aangeboden via AliExpress. Het ronde gele onderdeel is een in plastic ingepakte knoopcel van het type CR2032. Deze houdt, als de schakeling spanningsloos wordt, de interne klok van de processor aan de praat. Via de software kunt u immers de actuele datum en tijd op het display zichtbaar maken. Het nut van een dergelijke optie is, zeker bij een soldeerstation, uiteraard nogal twijfelachtig!
 |
| Een van de versies van de SMT32 controller-print. (© 2022 Jos Verstraten) |
De eenvoudigere controller-print met LED-display's
Deze gaat door het leven met het typenummer T12-D en wordt voor ongeveer € 10,00 de uwe. De drie zeven-segment display's geven alleen de actuele temperatuur van de soldeerstift en de gewenste temperatuur weer. De drie decimale punten gaan branden als de controller de spiraal opwarmt, de soldeerbout in de 'Sleep'-modus staat of als de indicatie de gewenste temperatuur weergeeft. Met de blauwe instelpotentiometer kunt u de temperatuurindicatie kalibreren. Boven deze potmeter kunt u een LED'je in de print solderen dat gaat branden als de soldeerbout wordt opgewarmd.
 |
| De vereenvoudigde versie van de controller-print. (© 2022 Jos Verstraten) |
Het werken met het KSGER T12 soldeerstation
Inleiding
Zoals bij veel uitstekende Chinese elektronica producten is ook bij het KSGER T12 soldeerstation een goede Nederlands- of Engelstalige handleiding in geen velden of wegen te bekennen. Heel jammer! Vandaar dat wij in dit artikel uitgebreid ingaan op alle mogelijkheden die de uitgebreide software van dit soldeerstation te bieden heeft. Want dat is heel wat!
Opstarten
Wij beschrijven de werking van het aan ons geleverde station, dus met de intelligente controller-print met SMT32. Ons exemplaar werkt met hardware- en software-versie 2.00 respectievelijk 2.09. Na het bedienen van de AAN/UIT-schakelaar op de achterzijde van de behuizing gebeurt er vijf seconden helemaal niets. Net op het moment dat u denkt dat het apparaat defect is verschijnt onderstaand beeld op het display.
'SET' geeft de gewenste temperatuur die u de vorige keer hebt ingesteld, het apparaat onthoudt deze instelling. Met '11%' wordt de duty-cycle van de in pulsbreedte gemoduleerde voedingsspanning van de soldeerstift weergegeven. In grotere cijfers wordt uiteraard de actuele temperatuur van de soldeerpunt getoond. Daarnaast de tijd, zeer handig voor het geval dat uw polshorloge defect is. Met de indicatie 'ILS' wordt aangegeven welke soldeerstift u hebt geselecteerd. De '(0)' wijst er op dat deze stift niet is gekalibreerd (lees verder). Tot slot geeft '24°C' de momentele temperatuur van het handvat weer.
Snel instellen van een andere temperatuur
Druk even kort op de encoder-knop, het onderstaand beeld verschijnt op het display. U kunt vervolgens, door aan de knop te draaien, een andere gewenste temperatuur instellen. Bevestig deze instelling door weer op de knop te drukken. De [G1] indicatie zegt dat u deze temperatuur in het eerste geheugenplaats opslaat. U kunt namelijk vijf temperaturen opslaan in het geheugen van de microcontroller. U selecteert deze vijf temperaturen door de knop in te drukken en tezelfdertijd te verdraaien. U zie dan [G1] tot en met [G5] verschijnen met de toegekende waarden.
Even een boost geven
Soms is het nodig even wat extra thermische energie ter beschikking te hebben voor het solderen van iets groters, bijvoorbeeld de bevestigingslip van een connector. Door snel met de klok mee aan de knop te draaien schakelt u de 'Booster'-optie van het soldeerstation in. De temperatuur van de punt wordt dan snel verhoogd met de booster-waarde, eenmalig in te stellen in het menu (lees verder). Klaar? Druk dan even op de knop en de normale temperatuur wordt weer hersteld.
Snel naar de 'Sleep'-modus
Moet u uw soldeerwerk even onderbreken voor het beantwoorden van een telefoontje? Draai dan even snel tegen de klok in aan de knop en het soldeerstation gaat naar de 'Sleep'-temperatuur. Ook die waarde programmeert u eenmalig via het menu (lees verder). Weer solderen? Druk even op de knop en de normale temperatuur wordt weer hersteld.
Een andere soldeerstift selecteren met 'Tip Select'
U kunt de stift met een tangetje uit het handvat trekken en vervangen door een andere. U moet deze actie echter aan het station melden, want iedere soldeerstift schijnt een ander opwarmingsalgoritme in de software te hebben. Druk op de encoder-knop en draai tezelfdertijd minstens drie klikken met de klok mee. U ziet de onderstaande informatie op het scherm verschijnen. Draai aan de knop tot u de nieuwe soldeerstift ziet verschijnen en druk op de knop om te bevestigen.
De soldeerstift kalibreren met 'Tip Adjust'
Deze optie komt in beeld als u de encoder-knop indrukt en tezelfdertijd minstens drie klikken tegen de klok in verdraait. Met 'Tip Adjust' kunt u de temperatuurmetingen van uw soldeerstation en een bepaalde stift kalibreren. Deze optie heeft echter alleen zin als u beschikt over een meetinstrument waarmee u de temperatuur van de stift nauwkeurig kunt meten. Het onderstaand linker scherm verschijnt op het display. Drukt u op 'Start' dan gaat de software een routine opstarten waarmee de temperatuur van de punt achtereenvolgens wordt ingesteld op (ongeveer) 450 °C, 350 °C en 250 °C. In de rechter foto ziet u het scherm dat na een klik op 'Start' op het display verschijnt. Bij 'Adj Point' wordt de temperatuur aangegeven die de software gaat instellen. Bij 'Cur Tmp' staat vermeld welke temperatuur uw soldeerstation meet. Bij 'Real Tmp' kunt u invullen wat uw externe nauwkeurige meter van de stifttemperatuur vindt. Na een klik op de knop wordt de procedure herhaald voor 350 °C en 250 °C.
Met weer een klik op de knop verlaat u de 'Tip Adjust' optie. De drie door u ingevulde exacte temperaturen worden nu door de software verwerkt in de meetresultaten van het station.
Na de kalibratie van de specifieke soldeerstift verandert de indicatie van het soort stift, links onder op het display, van 'STIFTCODE(0)' in 'STIFTCODE(*)'.
Negentien opties!
U komt in het 'Setup Menu' door minstens drie seconden op de encoder-knop te drukken. Dit menu heeft niet minder dan negentien opties die u kunt selecteren door aan de encoder-knop te draaien. U activeert een van die opties door even op de knop te drukken. Er verschijnt dan een nieuw scherm op het display waarin u een of meerdere parameters kunt instellen door het draaien aan de knop. Als u klaar bent met het wijzigen van instellingen en terug wilt gaan naar het 'Setup Menu' drukt u weer langer dan drie seconden op de knop. Door weer drie seconden op de knop te drukken verlaat u de 'Setup' en geeft het display weer het openingsscherm weer.
01 - Standby
Deze optie bepaalt hoe de soldeerbout naar de 'Standby'-modus gaat, namelijk door:
- [SHAKE], door het even schudden met de soldeerbout.
- [SWITCH], door het drukken op een knopje op de soldeerbout (indien van toepassing).
- [AUTO], automatisch na het verstrijken van een bepaalde tijd.
- [MANUAL], door het even verdraaien van de encoder-knop met de klok mee.
In 'Time' kunt u de tijd in minuten invullen die verstrijken moet voordat de soldeerbout naar 'Standby' overschakelt. In 'Temp' vult u de temperatuur is die de soldeerpunt krijgt in de 'Standby'-modus.
02 - Sleep
U stelt de tijd in waarna de soldeerbout in de 'Sleep'-modus terecht komt. De temperatuur van de punt wordt automatisch verlaagd tot de door u ingestelde waarde. U kunt een tijd instellen tussen 1 en 60 minuten.
03 - Boost
In dit scherm kunt u de temperatuursverhoging instellen van de 'Boost'-modus van de soldeerbout en hoe lang de bout in deze modus blijft. De maximale waarden zijn 100 °C en 30 minuten.
'SET' geeft de gewenste temperatuur die u de vorige keer hebt ingesteld, het apparaat onthoudt deze instelling. Met '11%' wordt de duty-cycle van de in pulsbreedte gemoduleerde voedingsspanning van de soldeerstift weergegeven. In grotere cijfers wordt uiteraard de actuele temperatuur van de soldeerpunt getoond. Daarnaast de tijd, zeer handig voor het geval dat uw polshorloge defect is. Met de indicatie 'ILS' wordt aangegeven welke soldeerstift u hebt geselecteerd. De '(0)' wijst er op dat deze stift niet is gekalibreerd (lees verder). Tot slot geeft '24°C' de momentele temperatuur van het handvat weer.
 |
| Wat op het display verschijnt na het opstarten. (© 2017 Alexander Drozdov) |
Snel instellen van een andere temperatuur
Druk even kort op de encoder-knop, het onderstaand beeld verschijnt op het display. U kunt vervolgens, door aan de knop te draaien, een andere gewenste temperatuur instellen. Bevestig deze instelling door weer op de knop te drukken. De [G1] indicatie zegt dat u deze temperatuur in het eerste geheugenplaats opslaat. U kunt namelijk vijf temperaturen opslaan in het geheugen van de microcontroller. U selecteert deze vijf temperaturen door de knop in te drukken en tezelfdertijd te verdraaien. U zie dan [G1] tot en met [G5] verschijnen met de toegekende waarden.
 |
| Instellen van de gewenste temperatuur. (© 2017 Alexander Drozdov) |
Even een boost geven
Soms is het nodig even wat extra thermische energie ter beschikking te hebben voor het solderen van iets groters, bijvoorbeeld de bevestigingslip van een connector. Door snel met de klok mee aan de knop te draaien schakelt u de 'Booster'-optie van het soldeerstation in. De temperatuur van de punt wordt dan snel verhoogd met de booster-waarde, eenmalig in te stellen in het menu (lees verder). Klaar? Druk dan even op de knop en de normale temperatuur wordt weer hersteld.
Snel naar de 'Sleep'-modus
Moet u uw soldeerwerk even onderbreken voor het beantwoorden van een telefoontje? Draai dan even snel tegen de klok in aan de knop en het soldeerstation gaat naar de 'Sleep'-temperatuur. Ook die waarde programmeert u eenmalig via het menu (lees verder). Weer solderen? Druk even op de knop en de normale temperatuur wordt weer hersteld.
Een andere soldeerstift selecteren met 'Tip Select'
U kunt de stift met een tangetje uit het handvat trekken en vervangen door een andere. U moet deze actie echter aan het station melden, want iedere soldeerstift schijnt een ander opwarmingsalgoritme in de software te hebben. Druk op de encoder-knop en draai tezelfdertijd minstens drie klikken met de klok mee. U ziet de onderstaande informatie op het scherm verschijnen. Draai aan de knop tot u de nieuwe soldeerstift ziet verschijnen en druk op de knop om te bevestigen.
 |
| Selecteren van de gebruikte soldeerstift. (© 2017 Alexander Drozdov) |
De soldeerstift kalibreren met 'Tip Adjust'
Deze optie komt in beeld als u de encoder-knop indrukt en tezelfdertijd minstens drie klikken tegen de klok in verdraait. Met 'Tip Adjust' kunt u de temperatuurmetingen van uw soldeerstation en een bepaalde stift kalibreren. Deze optie heeft echter alleen zin als u beschikt over een meetinstrument waarmee u de temperatuur van de stift nauwkeurig kunt meten. Het onderstaand linker scherm verschijnt op het display. Drukt u op 'Start' dan gaat de software een routine opstarten waarmee de temperatuur van de punt achtereenvolgens wordt ingesteld op (ongeveer) 450 °C, 350 °C en 250 °C. In de rechter foto ziet u het scherm dat na een klik op 'Start' op het display verschijnt. Bij 'Adj Point' wordt de temperatuur aangegeven die de software gaat instellen. Bij 'Cur Tmp' staat vermeld welke temperatuur uw soldeerstation meet. Bij 'Real Tmp' kunt u invullen wat uw externe nauwkeurige meter van de stifttemperatuur vindt. Na een klik op de knop wordt de procedure herhaald voor 350 °C en 250 °C.
Met weer een klik op de knop verlaat u de 'Tip Adjust' optie. De drie door u ingevulde exacte temperaturen worden nu door de software verwerkt in de meetresultaten van het station.
Na de kalibratie van de specifieke soldeerstift verandert de indicatie van het soort stift, links onder op het display, van 'STIFTCODE(0)' in 'STIFTCODE(*)'.
 |
| Kalibreren van de temperatuur van de stift. (© 2017 Alexander Drozdov) |
Het 'Setup Menu' van het KSGER T12 soldeerstation
Negentien opties!
U komt in het 'Setup Menu' door minstens drie seconden op de encoder-knop te drukken. Dit menu heeft niet minder dan negentien opties die u kunt selecteren door aan de encoder-knop te draaien. U activeert een van die opties door even op de knop te drukken. Er verschijnt dan een nieuw scherm op het display waarin u een of meerdere parameters kunt instellen door het draaien aan de knop. Als u klaar bent met het wijzigen van instellingen en terug wilt gaan naar het 'Setup Menu' drukt u weer langer dan drie seconden op de knop. Door weer drie seconden op de knop te drukken verlaat u de 'Setup' en geeft het display weer het openingsscherm weer.
 |
| De optie 'Setup Menu'. (© 2017 Alexander Drozdov) |
01 - Standby
Deze optie bepaalt hoe de soldeerbout naar de 'Standby'-modus gaat, namelijk door:
- [SHAKE], door het even schudden met de soldeerbout.
- [SWITCH], door het drukken op een knopje op de soldeerbout (indien van toepassing).
- [AUTO], automatisch na het verstrijken van een bepaalde tijd.
- [MANUAL], door het even verdraaien van de encoder-knop met de klok mee.
In 'Time' kunt u de tijd in minuten invullen die verstrijken moet voordat de soldeerbout naar 'Standby' overschakelt. In 'Temp' vult u de temperatuur is die de soldeerpunt krijgt in de 'Standby'-modus.
02 - Sleep
U stelt de tijd in waarna de soldeerbout in de 'Sleep'-modus terecht komt. De temperatuur van de punt wordt automatisch verlaagd tot de door u ingestelde waarde. U kunt een tijd instellen tussen 1 en 60 minuten.
03 - Boost
In dit scherm kunt u de temperatuursverhoging instellen van de 'Boost'-modus van de soldeerbout en hoe lang de bout in deze modus blijft. De maximale waarden zijn 100 °C en 30 minuten.
04 - Cold End Adj
Met deze optie kunt u een temperatuurcorrectie invoeren voor de temperatuur die wordt gemeten door de NTC in het handvat van de soldeerbout of de temperatuur van de processor-chip op de print.
05 - Tip Enable
Met deze optie kunt u invoeren welke soldeerstiften u in voorraad hebt. U ziet in diverse schermen een heleboel codes van stiften die u kunt selecteren of deselecteren. Alleen de geselecteerde stiften verschijnen in de reeds besproken optie 'Tip Select'.
06 - Stepping
Hier kunt u de stapwaarde aangeven waarmee u de temperatuur van de stift kunt verhogen of verlagen. In te stellen van 1 °C tot 50 °C.
07- Password Setup
Hiermee kunt u een code van vier cijfers invoeren die u kunt gebruiken om uw soldeerstation af te sluiten voor onbevoegd gebruik. Bij [LockTime] kunt u de inactieve tijd in minuten instellen waarna uw station zichzelf automatisch vergrendeld. Deze tijd is instelbaar tussen 1 en 60 minuten. U moet dan het wachtwoord invoeren om het apparaat weer te activeren. Gelukkig kunt u deze optie ook uitschakelen.
08 - Screen Saver
Omdat de intensiteit van de pixels van sommige OLED-display's na langdurig branden verlaagt hebt u met deze optie de mogelijkheid een soort van pixel-bescherming in te stellen. Het beeld op het display gaat zich dan om de seconde met een paar pixels naar links of naar rechts of naar boven of naar beneden verplaatsen. U kunt weer een tijd van inactiviteit instellen waarna deze optie in werking treedt.
09 - Buzzer Setup
In- of uitschakelen van de ingebouwde zoemer bij iedere actie.
10 - Voltage Display
Zet de uitgangsspanning van de voeding in de linkerbenedenhoek van het display in plaats van de stift-code.
11 - LowVol Protect
Deze optie is alleen nuttig als u uw soldeerstation mobiel gebruikt, gevoed uit een powerpack. Deze optie zorgt ervoor dat dit powerpack nooit te diep ontladen wordt. U kunt twee spanningsdrempels instellen:
- [AlarmVol], spanning waarbij een alarmmelding wordt geactiveerd.
- [Down Vol], spanning waarbij het soldeerstation uitschakelt.
12 - Power On State
Selecteert in welke modus uw soldeerstation opstart:
- [Running]
- [Sleep]
- [Standby]
13 - Language
Selecteert de taal waarin het station communiceert:
- [Chinees]
- [Engels]
14 - DateTime
U stelt de actuele datum en tijd in. Deze gegevens kunt u desgewenst op het display zetten.
15 - RTC Adjust
U kunt een dagelijkse afwijking in de tijdsindicatie tussen -60 seconden en +60 seconden compenseren.
16- RTC Init
Reset de instellingen van de interne klok.
17 - Sys Info
Geeft de versies van de hard- en de software weer.
18 - Init
Zet alle instellingen terug naar de fabriekswaarden.
19 - Exit
U verlaat het 'Setup Menu', het openingsscherm verschijnt weer op het display.
Test van het KSGER T12 soldeerstation
Hoe wij hebben getest
Het testen van een soldeerstation komt neer op het, onder diverse reële omstandigheden, meten en loggen van de temperatuur van de punt van de soldeerstift. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan! Wij hebben in een T12-BC2 soldeerstift een gaatje met een diameter van 1,5 mm geboord op slechts 5 mm van de punt. In dat gaatje hebben wij vervolgens een type-K thermokoppel gemonteerd en de kabel van dit onderdeel vastgeplakt op het handvat van de soldeerbout. Tot slot hebben wij het gaatje extra gevuld met wat warmtegeleidende pasta. Op die manier zijn wij in staat de reële temperatuur van de soldeerpunt nauwkeurig te meten en te loggen.
Voor het statisch meten van de temperatuur gebruiken wij onze digitale temperatuurmeter UT320A van UNI-T. Voor het loggen van de temperatuur van de punt tijdens het solderen gebruiken wij onze temperatuurlogger EL-USB-TC van Lascar Electronics.
 |
| Het meten van de temperatuur van de punt met een thermokoppel. (© 2022 Jos Verstraten) |
Meten van de aardingsweerstand van de punt
Wij hebben het soldeerstation aangesloten op een goede voedingskabel met geaarde stekker en de weerstand gemeten tussen de aardingslip op deze stekker en de punt van de soldeerstift. Dat doen wij volgens de beproefde vierdraad Kelvin-methode met onze Fluke 8842A en onze ET3255 van East Tester. Wij constateren nogal grote verschillen tussen de meetresultaten, afhankelijk van het soort soldeerstift in het handvat en de manier waarop dit is geplaatst. Het volstaat om de stift even rond te draaien in het handvat om de aardingsweerstand met een factor vier te laten variëren. Ook de manier waarop de Kelvin-probe op de soldeerstift is aangebracht beïnvloedt de meting in grote mate.
Het heeft geen zin lange tabellen met meetresultaten te publiceren, wij volstaan met het vermelden van de twee gemeten uitersten:
- Laagst gemeten weerstand: 0,447 Ω
- Hoogst gemeten weerstand: 2,524 Ω
Opgemerkt moet worden dat de verbinding tussen de aarde op de GX12 connector op de frontplaat en de aarde op de IEC C13 connector op de achterzijde niet via bedrading is uitgevoerd, maar via een track op de voedingsprint.
De nauwkeurigheid van de temperatuur instelling
Wij hebben de soldeerbout vastgeklemd in een miniatuur bankschroefje, zodat de punt met het thermokoppel stabiel en onbeweeglijk in de lucht hangt. Vervolgens hebben wij de temperatuur op diverse waarden tussen 150 °C en 400 °C ingesteld en gemeten wat onze UT320A er van vindt. De resultaten zijn samengevat in de onderstaande tabel.
Let wel dat deze metingen indicatief zijn. Ons thermokoppel en onze UT320A hebben uiteraard ook een afwijking en deze combinatie is niet gekalibreerd. De gezamenlijke fout kan net zo groot zijn, of misschien zelfs groter zijn, dan de fout van het soldeerstation. Maar uit de tabel kunt u wél afleiden dat het soldeerstation in ieder geval een goede indicatie geeft van de reële temperatuur van de soldeerpunt.
 |
| Het controleren van de nauwkeurigheid van de temperatuur instelling. (© 2022 Jos Verstraten) |
De opwarmtijd tot 350 °C
KSGER maakt er een punt van dat het T12 soldeerstation zeer snel opwarmt tot de ingestelde temperatuur. Uiteraard hebben wij dat gecontroleerd en onze meetresultaten zijn samengevat in de onderstaande grafiek. U ziet dat de bout in ongeveer dertig seconden opwarmt van de kamertemperatuur tot de ingestelde 350 °C. Weliswaar duurt dit proces langer dan de fabrikant beweert, maar wij kunnen met dit resultaat goed leven.
 |
| De opwarmtijd tot 350 °C. (© 2022 Jos Verstraten) |
Solderen van een 16-pens dual-in-line IC
Bij het volgende experiment hebben wij alle zestien pad's van een DIL-16 IC snel achter elkaar gesoldeerd en gemeten in hoeverre het regelsysteem is staat is de temperatuur op peil te houden. De resultaten van deze meting hebben wij weer in een overzichtelijke grafiek verwerkt. Merk op dat de temperatuur van de punt al na de eerste las daalt van 350 °C tot ongeveer 300 °C, maar dan constant op deze temperatuur wordt gehouden. Na het solderen van de zestien pad's duurt het ongeveer vijf seconden tot de temperatuur van de punt weer de ingestelde 350 °C heeft bereikt.
 |
| Temperatuurverloop bij het solderen van de 16 pad's van een IC. (© 2022 Jos Verstraten) |
Een zwaardere soldeerklus tot slot
Tot slot hebben wij een dikke massieve koperen installatiedraad van 2,5 mm² op een volledig verkoperd stukje print gesoldeerd. Wij hadden niet verwacht dat deze klus met de T12-BC2 soldeerstift zou lukken maar dat deed het, met enige moeite, wél. Om plakkerige toestanden te vermijden werd de temperatuur ingesteld op 400 °C.
 |
| Solderen van een 2,5 mm² draad op een volledig verkoperde print. (© 2022 Jos Verstraten) |
Ons oordeel over het KSGER T12 soldeerstation
In de meeste gevallen verkopen wij de apparaten die wij voor een review en/of test aanschaffen weer voor een zacht prijsje, zodat wij in staat zijn nieuwe spullen te kopen voor tests. Dat gaan wij met dit soldeerstation niet doen! Wij gebruiken dit KSGER T12/STM32 soldeerstation nu ongeveer één jaar en zijn er best wel een beetje verliefd op geworden. Wij hebben zelfs een paar extra soldeerstiften aangeschaft. Al onze soldeerklussen gebeuren met deze T12 en met niets anders!
Behalve de overbodigheid van een aantal gegevens op het display en de nutteloosheid van een aantal menu-opties kunnen wij weinig punten van kritiek verzinnen.
KSGER T12 STM32 soldeerstation
