Kemo: M063N, 12 Vac dimmer

(gepubliceerd op 28-05-2017)

De dimmermodule M063N van Kemo Electronic regelt traploos 12-24-48 V wisselspanning belastingen, zoals gloeilampen, halogeenlampen, verwarmingen, motoren, enz. van nul tot vol vermogen en dat tot een maximale stroom van 10 A.

Kennismaking met de M063N


Een dimmer voor lage wisselspanningen
De M063N van het Duitse Kemo Electronic is een dimmer voor wisselspanningen van 12 V. Met extra onderdelen is de module ook voor 24 V of 48 V wisselspanning te gebruiken. U mag nooit een gelijkspanning, bijvoorbeeld van een 12 V accu, op de module aansluiten! De schakeling werkt namelijk volgens het principe van de fase-aansnijding en dat werkt alleen met wisselspanning. Voordeel van dit principe is dat aangesloten laagspanningsmotoren ook bij lage toerentallen een hoog draaimoment hebben en zeer zuiver draaien. Een potentiometer van 47 kΩ, waarmee u de uitgangsspanning kunt regelen, wordt meegeleverd. De M063N is ideaal voor het regelen van de lichtsterkte van 12 V halogeenlampjes.

M063N_01 (© Kemo Electronic)
De dimmermodule M063N van Kemo Electronic. (© Kemo Electronic)
Het principe van fase-aansnijding
In onderstaande figuur is de werking van fase-aansnijding getekend. Boven ziet u de ingangsspanning, een mooie sinusspanning van 12 Vac. Die bestaat uit een halve cyclus waarin de spanning positief is en een halve cyclus waarin de spanning negatief is. Onder ziet u drie mogelijke uitgangsspanningen. De fase-aansnijding laat slechte een deel van de positieve en negatieve halve cyclussen van de ingangsspanning door. Links wordt maar een heel klein deel doorgekoppeld naar de uitgang, de uitgangsspanning is dus erg laag. In het middel wordt de helft van de halve cyclussen doorgelaten, de uitgangsspanning is ongeveer gelijk aan de helft van de ingangsspanning. Rechts worden bijna de volledige halve cyclussen doorgekoppeld, de uitgangsspanning is vrijwel gelijk aan de voedingsspanning van 12 Vac.

M063N_02 (© 2017 Jos Verstraten)
Het principe van fase-aansnijding grafisch verklaard. (© 2017 Jos Verstraten)
Voordelen van de fase-aansnijding
Een dergelijk systeem om de grootte van een spanning te reduceren heeft twee grote voordelen.
  • Op de momenten dat de ingangsspanning wordt doorgekoppeld naar de uitgang is de uitgangsspanning vrijwel gelijk aan de ingangsspanning. Er valt weinig spanning over de elektronische schakeling zélf. Het gevolg is dat er weinig warmte wordt gedissipeerd in deze elektronica en er niet al te veel moet worden gekoeld.
  • Zelfs als er maar heel kleine porties van de ingangsspanning worden doorgekoppeld naar de uitgang zal, op het moment dat de uitgangsspanning verschijnt, er toch een vrij grote stroom door de belasting gaan vloeien. Als deze belasting een motor is zal dit tot gevolg hebben dat het door de motor opgewekte mechanische koppel toch nog vrij groot is en de motor de belasting goed kan aandrijven.
Opgelet!
De M063N is niet kortsluitvast. Kortsluiting in de schakeling van de aangesloten belasting vernietigt de module onverbiddelijk! Een zekering helpt niet, want zelfs een snelle zekering brandt trager door dan de triac in de module. Let dus goed op bij het toepassen van de module in een schakeling en controleer alle verbindingen nog een keertje extra op kortsluitingen.

Afmetingen van de M063N module
In onderstaande figuur zijn de afmetingen van de module M063N samengevat.

M063N_03 (© Kemo Electronic)
De afmetingen van de M063N. (© Kemo Electronic)


Share

Koelen van de module
De bodemplaat mag niet warmer worden dan 70 °C. Bij belastingen tot 4 A is een goede ventilatie toereikend. Bij grotere belastingen moet de module gemonteerd worden op een koelplaat van minimaal 15 cm x 15 cm x 0,5 cm.

Hoe moet u de module voeden?


Geschikt voor 12 V wisselspanning
De module wordt standaard geleverd met een potentiometer van 47 kΩ. Met deze waarde kunt u de module voeden met de 12 V uitgangsspanning van een traditionele, niet-elektronische trafo. Dit is een belangrijke beperking van deze module! Tegenwoordig worden 12 V voedingen voor halogeen verlichting vaak elektronisch uitgevoerd. Dat bespaart een zware traditionele trafo met een 230 V primaire wikkeling en een 12 V secundaire wikkeling. Tóch moet u deze module voeden uit zo'n traditionele niet-elektronische trafo. In onderstaande figuur is voorgesteld wat u wél en niet kunt gebruiken.

M063N_04 (© 2017 Jos Verstraten)
Het verschil tussen een trafo die 12 V levert en een elektronische 12 V voeding.
(© 2017 Jos Verstraten)
Ombouwen voor 24 V of 48 V wisselspanning
De module is ook bruikbaar voor het dimmen van 24 V en 48 V trafo's. Het enige dat u moet doen is een andere potentiometer kopen en deze in de plaats van de meegeleverde potmeter van 47 kΩ gebruiken.
  • Voedingsspanning 24 Vwissel: potentiometer van 100 kΩ
  • Voedingsspanning 48 Vwissel: potentiometer van 220 kΩ

Toepassingsvoorbeelden


Het dimmen van 12 V halogeenlampjes
De module wordt eenvoudig tussen de 12 V traditionele trafo en de 12 V halogeenlampjes geschakeld. Het is aan te bevelen een zekering tussen de secundaire wikkeling van de trafo en de module op te nemen.

M063N_05 (© Kemo Electronic)
Het dimmen van 12 V halogeenlampjes. (© Kemo Electronic)
Het regelen van het toerental van 12 Vdc motoren
U kunt de M063N module ook gebruiken voor het regelen van gelijkstroommotoren. Voor de motor moet u dan echter een bruggelijkrichter aanbrengen.

M063N_06 (© Kemo Electronic)
Het regelen van het toerental van een 12 Vdc motor. (© Kemo Electronic)

Technische gegevens M63N

  • Principe: fase-aansnij besturing door middel van triac
  • Voedingsspanning: 12 V, 24 V of 48 V wisselspanning van weekijzerkern trafo
  • Uitgangsstroom: 4 A ongekoeld, 10 A gemonteerd op koelplaat
  • Belasting: gloeilamp, halogeenlamp, motor, resistieve belasting
  • Regelbereik: 0 % tot 90 % van vol vermogen
  • Koeling: externe koelplaat minimaal 15 cm x 15 cm x 0,5 cm
  • Afmetingen: 87 mm x 60 mm x 32 mm
  • EAN-code: 4024028030661

Referenties




(Banggood sponsor advertentie)
30 x 30 zenerdioden: 2,0 V - 39,0 V