|
Door het Enschedese bedrijf Spektro Europe BV werd, onder de naam 'ontdek elektriciteit spelenderwijs' een vijftal bouwdozen aangeboden waarmee de jeugd de beginselen van de elektriciteit en de elektronica kan ontdekken.
|
Kennismaking met het Spektro principe
Van Spektro Europe BV naar Tucker’s Fun Factory
Spektro in Enschede bestaat niet meer, maar de productie van de Spektro bouwdozen is overgenomen door Tucker’s Fun Factory, ook uit Enschede.
Het Spektro principe
Met Spektro leert de jeugd vanaf acht jaar elektrische schakelingen te bouwen vanaf een schema. Dat schema wordt nagebouwd op een basisplaat, werkplateau genoemd, door er componenten en verbindingen op de prikken. Door de eenvoudige drukknoopverbindingen tussen alle onderdelen is het mogelijk snel en zonder te solderen eenvoudige schakelingetjes aan de praat te krijgen. Alle schakelingen worden gevoed uit ongevaarlijke spanningen van 3,0 V of 4,5 V. Spektro is uitermate geschikt voor gebruik op scholen maar wordt ook veel door particulieren aangeschaft als leuk en verantwoord speelgoed.
 |
| Een voorbeeld van een schakeling gemaakt met Spektro. (© Speeltechniek.nl) |
Nederlandstalige handleidingen
Er zijn uiteraard een heleboel van dit soort leerbouwdozen op de markt. Het grote voordeel van Spektro is dat de handleidingen Nederlandstalig zijn. Bovendien zijn er, naast de bij de bouwdozen geleverde manuals, door diverse leermiddelen leveranciers eigen werkboeken ontwikkeld, die aan scholen worden verkocht. In de onderstaande afbeelding ziet u bijvoorbeeld één pagina uit het boek dat bij de basiskit wordt geleverd.
 |
| Een pagina uit een van de handleidingen. (© Speeltechniek.nl) |
Compatibel met Boffin en Betzold
Een tweede groot voordeel van Spektro is dat het systeem volledig compatibel is met de systemen van Boffin en Betzold. Die zijn veel uitgebreider dan deze van Spektro. De fabrikant van het Boffin elektrisch leerspeelgoed is een Tsjechisch bedrijf dat in 2008 werd gelanceerd. Sindsdien produceert het bedrijf diverse kitreeksen (Boffin I, II, III, IV Coding, Magnetic) waarmee kinderen van 8 jaar en ouder op een speelse manier kennis maken met elektronica, schakelingen en coderen. Betzold is onderdeel van Arnulf Betzold GmbH, een familiebedrijf dat sinds 1970 actief is in Duitsland. Het bedrijf ontwikkelt, produceert en distribueert een uitgebreid assortiment van meer dan 100.000 producten gericht op onderwijsinstellingen zoals scholen, kinderdagverblijven en kleuterscholen. U kunt de onderdelen van Spektro zonder problemen combineren met die van deze twee grote bedrijven. Uw investering gaat dus niet verloren!
 |
| Een (kleine) selectie uit het aanbod van Boffin. (© Boffin) |
De vijf dozen van Spektro
Zoals in de inleiding geschreven bestaat het Spektro aanbod uit vijf dozen:
- Spektro Starter, prijs ongeveer € 45,00
- Spektro Uitbreidingsset 1, prijs ongeveer € 60,00
- Spektro Uitbreidingsset 2, prijs ongeveer € 55,00
- Spektro Light Show, prijs ongeveer € 50,00
- Spektro Vliegende Schotel, prijs ongeveer € 25,00
De onderdelen van het Spektro systeem
Een overzicht
In de onderstaande foto ziet u wat van de beschikbare onderdelen verzameld. Het systeem is best wel uitgebreid. Zo bevat het een aantal modules, zoals een versterker, een lichtorgel, een alarm, een stroboscoop en zelfs een FM-radio. Vrijwel alle losse onderdelen die u tegenkomt bij het knutselen met elektronica zijn ook te vinden onder de vorm van een Spektro-component.
Bovendien kunt u de meeste componenten los bestellen bij speeltechniek.nl. U moet dan echter wél rekening houden met forse prijzen. Een simpel weerstandje kost bij de genoemde winkel € 6,95!
 |
| Een kleine selectie uit de tientallen componenten die ter beschikking staan. (© Boffin) |
De werkplateaus
Er zijn diverse werkplateaus te koop, zij onderscheiden zich uiteraard in het aantal componenten dat u er op kunt prikken. De grootste plaat is 19,5 cm bij 28,0 cm groot. In de onderstaande foto ziet u hoe die platen kunststof er uitzien.
 |
| Twee van de vijf werkplateaus die beschikbaar zijn. (© Speeltechniek.nl) |
De aansluitingen
Met deze onderdelen verbindt u de elektronische componenten volgens schema met elkaar. Er zijn er zes met diverse lengtes. Op de kleine foto rechts ziet u hoe u deze onderdelen kunt stapelen.
 |
| De zes leverbare aansluitingen. (© 2025 Jos Verstraten) |
De passieve componenten
Daar is de keuze eerder beperkt. Het assortiment bevat vijf condensatoren en vijf weerstanden:
- 20 nF
- 100 nF
- 10 μF
- 100 μF
- 470 μF
- 100 Ω
- 1 kΩ
- 5,1 kΩ
- 10 kΩ
- 100 kΩ
Bovendien is een schuifpotentiometertje beschikbaar.
 |
| De passieve componenten. (© 2025 Jos Verstraten) |
De actieve componenten
Deze categorie bevat slechts een Si-diode, een foto-transistor, een thyristor en NPN- en PNP-transistoren.
 |
De actieve componenten. (© 2025 Jos Verstraten) |
De voedingsbron
Alle Spektro-experimenten worden gevoed uit 1,5 V type AA batterijen. Er zijn twee batterijhouders beschikbaar, een voor drie cellen en een voor twee cellen.
 |
| De batterijhouders. (© 2025 Jos Verstraten) |
De schakelaars
Het Spektro-systeem bevat acht schakelaars:
- drukschakelaar
- schuifschakelaar
- licht gestuurde schakelaar (LDR)
- geluid gestuurde schakelaar
- magnetisch gestuurde schakelaar (reed-contact)
- tiltschakelaar
- trilschakelaar
- vocht gestuurde schakelaar
 |
| De schakelaars van het systeem. (© 2025 Jos Verstraten) |
De indicatoren
Uiteraard bevat het systeem ook de nodige lampjes voor de door de jeugd zó gewaardeerde lichteffecten:
- gloeilampje van 2,5 V
- gloeilampje van 6,0 V
- rode LED
- groene LED
- witte LED
- bicolor LED
 |
| De lampjes en LED's. (© 2025 Jos Verstraten) |
De modules van het systeem
Vrij uniek is dat in het Spektro-systeem tien modules aanwezig zijn, die ieder een specifieke en vrij complexe taak vervullen:
- alarm module
- deurbel module
- FM-radio module
- space-war geluidseffect module
- lichtorgel module
- muziek generator module
- stroboscoop module
- versterker module
- recorder module
- hoogfrequente module
In de onderstaande afbeelding is een aantal van deze modules voorgesteld. Het zal, voor iedereen met een beetje fantasie, wel duidelijk zijn dat de mogelijkheden van het systeem hierdoor enorm toenemen!
 |
De modules van het systeem. (© 2025 Jos Verstraten) |
Diversen
Tot slot zit in het systeem nog een aantal componenten die niet onder een van de vorige categorieën vallen:
- aansluitkabel telefoon
- antennespoel
- buzzer
- filterset rood, groen en blauw
- glasvezel lichtboom
- glasvezelhouder
- glasvezelkabel
- handgenerator
- infrarood ontvanger
- luidsprekertje
- magneet
- microfoon
- motor
- prisma
- propeller
- relais
- transformator
- voltmeter
- zeven segment LED-display
- zonnecel
 |
| Enige diverse onderdelen verzameld. (© 2025 Jos Verstraten) |
Spektro Starter kit
Inleiding
Deze kit bevat 30 onderdelen en een Nederlandstalig opdrachten boek met 29 pagina's waarin een twintigtal experimentjes worden besproken. Die gaan over de basisbeginselen van de elektriciteit: een stroomkring samenstellen, die onderbreken met een schakelaar, een motor laten draaien, het verschil tussen seriële en parallelle circuits, etc.
 |
| De Spektro Starter kit. (© 2025 Jos Verstraten) |
De onderdelen in de kit
De Starter kit bevat de onderstaande onderdelen:
- 1 x werkplateau
- 3 x 1-pin aansluiting
- 6 x 2-pin aansluiting
- 3 x 3-pin aansluiting
- 1 x 4-pin aansluiting
- 1 x 5-pin aansluiting
- 1 x 6-pin aansluiting
- 1 x geluid gestuurde schakelaar
- 1 x drukschakelaar
- 1 x schuifschakelaar
- 1 x licht gestuurde schakelaar (LDR)
- 1 x rode LED
- 1 x 2,5 V lampje
- 1 x batterijhouder
- 1 x luidspreker
- 1 x motor
- 1 x weerstand 100 Ω
- 1 x propeller
- 1 x verbindingsdraad
- 1 x muziek module
- 1 x alarm module
- 1 x geluidseffect module
Elektronische onderdelen zoals transistoren en condensatoren zoekt u dus tevergeefs! Die komen maar eerst tevoorschijn in de uitbreidingssets.
De te maken opdrachten
- Stroom circuit
- Helikopter
- Serie schakelingen
- Parallel schakelingen
- LED laten branden
- Geleidingsdetectie
- Muziek circuit
- Muziek door geluid of beweging
- Space geluiden
- Reflectie
- Dit OF dat
- Dit EN dat
- Niet dit EN dat
- Niet dit OF dat
- Geluidssirene
- Gemengde geluidseffecten
- Optische effecten
Zoals u ziet zijn het niet echt spannende en spectaculaire experimentjes. De vraag is of het gemiddelde kind van acht jaar hier lang de aandacht op kan richten. Gelukkig zorgen de drie modules die worden meegeleverd voor wat speciale effecten.
De meest uitgebreide schakeling
In de onderstaande afbeelding ziet u de meest uitgebreide schakeling die u met de componenten uit de Starter kit kunt maken. Die hoort bij de opdracht 'Gemengde geluidseffecten' waarbij twee van de drie modules worden toegepast.
 |
| De schakeling van de 'Gemengde geluidseffecten'. (© Speeltechniek.nl) |
Spektro Uitbreidingsset 1
Inleiding
De Uitbreidingsset 1 is een 29-delige aanvulling op de Starter kit. Met deze extra onderdelen kunnen tweehonderd opdrachten uitgevoerd worden, van licht- en geluidseffecten, deurbellen en inbraakalarmen tot een AM- radio en experimenten met weerstanden en transistoren. Deze kit is echter niet te gebruiken zonder de Starter kit.
Bij deze set hoort een gedetailleerde handleiding van 75 pagina's in het Nederlands, die u stap na stap begeleidt bij de experimenten.
 |
| De Spektro Uitbreidingsset 1. (© Speeltechniek.nl) |
De onderdelen in de kit
- 3 x 1-pin aansluiting
- 3 x 2-pin aansluiting
- 1 x 3-pin aansluiting
- 1 x 4-pin aansluiting
- 1 x 7-pin aansluiting
- 1 x batterijhouder
- 1 x antennespoel
- 1 x groene LED
- 1 x 6,0 V lampje
- 1 x microfoon
- 1 x 0,02 μF condensator
- 1 x 0,1 μF condensator
- 1 x 10 μF condensator
- 1 x 100 μF condensator
- 1 x 470 μF condensator
- 1 x 1 kΩ weerstand
- 1 x 5,1 kΩ weerstand
- 1 x 10 kΩ weerstand
- 1 x 100 kΩ weerstand
- 1 x PNP transistor
- 1 x NPN transistor
- 1 x schuifpotentiometer
- 1 x variabele condensator
- 1 x versterker module
- 1 x hoogfrequent module
Voorbeelden van de experimenten
Het gaat uiteraard te ver alle experimenten op te sommen die u kunt uitvoeren met deze kit. Om een indruk te geven:
- Batterijen in serie
- Elektrisch licht uitblazen
- Bouw een eenvoudige elektrische typemachine
- Maak een alarm dat reageert op lichtveranderingen
- Propeller in de ruimte
- Ontdek de geleidbaarheid van de huid
- Experimenteer met het ontvangen van radiosignalen
- Ontdek de geleidende eigenschappen van zout water
- Muzikale bewegingsdetector
- Condensatoren in series
- LED-codes
- Hondenfluitje
- Trombone
- Stroomversterker
- Lichtdimmer
- Elektrische ventilator
- Stoombootfluit
Spektro Uitbreidingsset 2
Inleiding
De Uitbreidingsset 2 is een 12-delige aanvulling op de Spektro Starter en de Uitbreidingsset 1. Met die twaalf extra onderdelen kunnen er meer dan tachtig nieuwe opstellingen worden gemaakt. De kit wordt geleverd met een uitgebreide Nederlandstalige handleiding van 63 pagina's waarin elk experiment stap voor stap wordt uitgelegd. De Spektro Uitbreidingsset 2 is geen stand-alone product maar dient als uitbreiding op de Starter kit en de Spektro Uitbreidingsset 1.
 |
| De Spektro Uitbreidingsset 2. (© Speeltechniek.nl) |
De onderdelen in de kit
- 3 x 2-pin aansluiting
- 1 x 5-pin aansluiting
- 1 x diode
- 1 x zeven-segment LED display
- 1 x voltmeter
- 1 x thyristor
- 1 x relais
- 1 x transformator
- 1 x FM-radio module
- 1 x recorder module
Voorbeelden van de experimenten
- Leer een alarm maken dat reageert op muziek
- Het meten van elektrische spanning
- Experimenteer met de invloed van motoren op meetapparatuur
- Het principe van LED-segmentatie
- Begrijp de relatie tussen stroom en weerstand
- Zet de eerste stappen in de wereld van draadloze communicatie
- Geluid van een mug nabootsen
- Variabele lichtschakelaar
- Meet hoeveel stroom er door uw circuits gaat
- Experimenteer met het opnemen en afspelen van geluid
- Onderzoek hoe licht kan worden vertraagd
- Maak een ventilator die reageert op geluidsniveaus
Spectro Vliegende Schotel
Wat is het?
Dit is een goedkopere op zichzelf staande elektro leerdoos die ideaal is om het Spektro systeem te leren kennen en om te ontdekken of uw kind of kleinkind interesse heeft in dit soort speelgoed.
De Spektro Vliegende Schotel bestaat uit slechts elf onderdelen waarmee veertien leuke elektroproeven uitgevoerd kunnen worden. Het eindresultaat is een ronddraaiende en 'wegvliegende' schotel. De kit wordt geleverde met een Nederlandstalige handleiding.
 |
| De Spectro Vliegende Schotel. (© Speeltechniek.nl) |
Spektro Light Show
Een extra uitbreiding op de Starter kit
Dit is een extra uitbreidingsset die u kunt gebruiken in combinatie met Spektro Starter. De experimenten hebben voornamelijk betrekking op elektronische lichteffecten. Er komen elektronische componenten aan bod zoals de transistor, de condensator en de weerstand. In de doos zitten 22 onderdelen en een opdrachten boek. Met meer dan twintig opgaven ontdekken de kinderen alles over het schakelen tussen onderdelen.
 |
| De Spectro Light Show. (© Speeltechniek.nl) |
De onderdelen in de kit
- 2 x 2-pin aansluiting
- 1 x batterijhouder
-1 x PNP transistor
- 1 x NPN transistor
- 1 x weerstand 100 Ω
- 1 x weerstand 5,1 kΩ
- 1 x weerstand 100 kΩ
- 1 x potentiometer
- 1 x condensator 100 μF
- 1 x witte LED
- 1 x bicolor LED
- 1 x fototransistor
- 1 x propeller
- 1 x houder voor effect schijfjes
- 6 x kartonnen effect schijfjes
- 1 x glasvezel kabel
- 1 x glasvezel kabel houder
- 1 x glasvezel lichtbron houder
- 1 x prisma
- 1 x filterset rood, groen, blauw
- 1 x aansluitkabel telefoon
Te maken opdrachten
- Experimenteren met verschillende kleuren
- Lichtorgel
- Lichtgevende helikopter
- Licht verplaatsen
- Stroboscoop
- Stroboscoop effecten
- Infrarood licht
- knipperlicht
- Infrarood met transistor
- Helikopter op afstand lanceren
- Optocoupler
- Kleurenspectrum
- Automatisch licht schakelen
- Light show
- Regelbare timer
- Lichtorgel op muziek
- Lichtorgel met geluid
- Lichtorgel met versterker
Koop de Spektro kits bij Amazon
