Zelfbouw elektronica

Eenvoudige zelfbouw schakelingen, die u kunt nabouwen of gebruiken als basis bij het zélf ontwerpen van eigen elektronische schakelingen.


ALARMSCHAKELINGEN


Zeer luide sirene
Hoewel er tal van zeer luide elektromechanische sirenes in de handel zijn voor niet eens zoveel geld, is het zélf bouwen van zo'n herriemaker erg leuk. Immers, de noodzakelijke schakelingen zijn erg eenvoudig, gemakkelijk te doorgronden en ongecompliceerd in elkaar te solderen. Succes verzekerd dus bij de nabouw, met veel HELIOS!
     Lees het artikel

12 V alarm knipperlicht
Met deze schakeling kunt u uw inbraakalarm uitbreiden met een felle knipperende LED-lamp tot 24 W, die u op uw buitengevel kunt bevestigen. Dat werkt even goed als de bekende sirene, maar is veel minder irritant voor uw buurtbewoners.
     Lees het artikel

Elektronische sirene
Een kleine schakeling, waarmee sirene-achtige geluidseffecten kunnen worden geproduceerd. De schakeling kan door middel van een omschakelaar ingesteld worden op sweepfunctie, waarbij de frequentie van het geluid heen en weer gesweept wordt en intermitterende functie, waarbij één toon afwisselend wel en niet wordt uitgezonden.
    Lees het artikel

AUDIOSCHAKELINGEN


Audio oversturing indicator
In dit artikel wordt een audio oversturing indicator beschreven, waardoor u een optische indicatie krijgt als uw luidsprekers worden blootgesteld aan een geclipt signaal van uw eindversterker. De schakeling is alleen geschikt voor symmetrisch gevoede eindversterkers en geeft een indicatie bij ± clipping en is instelbaar op alle vermogens.
    Lees het artikel

Mengversterker met twee ingangen
Met deze kleine schakeling kunt u het uitgangssignaal van een microfoon mengen met twee stereo line-signalen. Met een panorama-effect kunt u het microfoonsignaal vloeiend invoegen in het totale links-rechts geluidsbeeld. Met vier potentiometers stelt u de diverse volumes en het panorama-effect in. De schakeling wordt gevoed uit een batterijtje van 9 V.
     Lees het artikel

Universele voorversterker
Dit artikel beschrijft een universeel tweetraps transistorversterkertje voor audio dat de mogelijkheid biedt diverse soorten tegenkoppeling in te bouwen. Hierdoor wordt het geschikt om alle mogelijke soorten audiosignalen naar een hoger niveau te tillen. Wij zullen deze versterker, stap na stap, samen met u ontwerpen. U leert dus spelenderwijs versterkertjes ontwerpen!
     Lees het artikel

Baxandall toonregeling
Moderne audio-versterkers hebben vaak geen knoppen voor het instellen van de lage en hoge tonen weergave. Wilt u even iets meer bas voor dat ene nummertje, dan moet u met de afstandsbediening een ander 'geluidsschema' instellen. Een snel te bedienen toonregelingsprintje met draaipotentiometers, dat u tussen audiobron en versterker schakelt, is dus een handig hebbeding.
     Lees het artikel

Basisbreedte regeling
Nu analoge audio op vinyl weer actueel is, kan een basisbreedte regeling een nuttige aanvulling op uw geluidssysteem zijn. U kunt het gebruiken om overspraak op de vinyl-plaat te reduceren. De schakeling is ook bruikbaar als uw luidsprekers te ver uit elkaar staan. Het 'gat' in het geluidsbeeld kunt u dichten door deze schakeling tussen uw voor- en eindversterkers op te nemen.
     Lees het artikel

Peak Programme Meter
In een ander nabouw artikel op dit blog hebben wij u een zestien-LED bar/dot-display voorgesteld rond de UAA170. Zo'n traagheidsloze LED-meter heeft een groot aantal toepassingen, zoals deze Peak Programme Meter waarmee u signaalpieken in een geluidssignaal kunt opsporen en zichtbaar maken.
     Lees het artikel

Spanningsgestuurde versterker
U kunt de versterking van deze VCA, 'Voltage Controlled Amplifier', instellen door middel van een gelijkspanning tussen 0 V en +5 V. Bij +5 V stuurspanning is de versterking gelijk aan 0 dB, de signaalspanning op de uitgang is dan exact gelijk aan de signaalspanning op de ingang. Bij 0 V stuurspanning is de versterking gelijk aan nul, de uitgang levert geen signaal.
     Lees het artikel

Luidsprekerbeveiliging
Met dit schakelingetje kunt u uw (dure) luidsprekers beveiligen tegen overbelasting. Als uw versterker te veel vermogen levert of gelijkspanningen produceert, dan wordt de verbinding tussen versterker en speaker verbroken.
   Lees het artikel

DIVERSEN


Optisch relais
Dit optisch relais is een goede plaatsvervanger voor het kant-en-klare solid state relay, is eenvoudig te bouwen en kan voor de meeste toepassingen het mechanische relais vervangen. Het schakelt op de nuldoorgang van de netspanning en veroorzaakt dus geen storingen. Het te schakelen vermogen bedraagt 600 VA.
    Lees het artikel

Zestien LED bar/dot-display
De UAA170 was jarenlang hét IC waarmee u uitlezingen met 16 LED's maakte. Siemens levert al lang geen IC's meer en de UAA170 is uit de officiële verkoopkanalen verdwenen. Nu dit IC op grote schaal wordt gedumpt voor € 1,45 via nl.aliexpress.com is het leuk een oude schakeling rond dit IC nieuw leven in te blazen met als extra een dot- naar bar-uitlezing.
     Lees het artikel

Reactietijd tester
Met het in het artikel 'Nabouw: zestien LED bar/dot-display' beschreven LED-display kunt u een reactietijd tester opbouwen. Met zo'n schakeling kunt u de menselijke reactietijd meten, een bezigheid die naast speelse toepassingen (wie is het snelst?) ook wel meer ernstige toepassingen kan hebben.
     Lees het artikel

Drie decaden pulsteller
Er zijn talloze bouwpakketjes van eenvoudige elektronische pulstellers op de markt. Voor de échte doe-het-zelver is een bouwpakket echter een halfgaar ding, een fabrieksapparaat waarbij men per ongeluk vergeten is de dingen aan elkaar te solderen. Op dus naar het volledig eigen ontwerp van een pulstellertje, met een bereik tot 999!
     Lees het artikel

Achtkanaals schakelprint
Met deze schakeling kunt u acht digitale signalen gebruiken voor het besturen van acht netspanningsbelastingen. Door gebruik te maken van optische koppelaars met zero-crossing bestaat er een absoluut galvanische en storingvrije scheiding tussen de in- en uitgangen.
     Lees het artikel

Universele comparator
Deze eenvoudige nabouwschakeling vergelijkt twee spanningen met elkaar. Zoals iedere goede comparator heeft ook deze schakeling een hysteresis. Zo'n schakeling heeft in en om uw huis talrijke toepassingen, wij geven u aan het slot van dit artikel een uitgewerkt voorbeeld.
     Lees het artikel

IN EN OM HET HUIS


'Carbo-phone' orgeltje
Deze 'gouwe ouwe' kwamen wij tegen toen wij ons eigen tijdschrift 'Populaire Electronica' gingen indexeren voor publicatie op dit blog. Dit apparaatje vinden wij een van de origineelste die wij ooit hebben ontworpen en vandaar dat wij het met plezier herpubliceren met een nieuw printje.
   Lees het artikel

Polyfoon orgeltje
Dit is een echt 'kijk-zelf-maar-hoe-groot-het-wordt' orgeltje. Iedere toets heeft een eigen printje met tiptoets, alle printjes worden 'draadloos' aangesloten op één basis print.
   Lees het artikel

Metronoom
Dit nabouw project voor de absolute beginner laat zien dat u zelfs op dát niveau nuttige dingen met uw elektronica hobby kunt doen. Met dit printje kunt u een elektronische metronoom maken die tikken produceert waarmee u het tempo bij het spelen van muziek kunt aangeven.
   Lees het artikel

Telefoonsplitser
Met deze zeer eenvoudige schakeling kunt u een tweede apparaat aansluiten op uw vaste telefoonlijn, bijvoorbeeld de centrale van uw inbraakalarm of een bejaardenalarm. Dankzij de twee ingebouwde relais kunnen beide apparaten elkaar niet beïnvloeden.
   Lees het artikel

Trappenhuis automaat
Een zeer bijzondere schakelautomaat voor verlichting, waarmee u door het kort of lang drukken op de knoppen het licht in uw trappenhuis ofwel tijdelijk ofwel continu kunt laten branden. Voorzien van verlichte drukknoppen en een halfgeleider relais.
    Lees het artikel

Elektronisch codeslot
In dit artikel wordt een elektronisch codeslot beschreven dat volgens een zeer origineel principe werkt. De schakeling maakt geen gebruik van speciale, moeilijk verkrijgbare IC's, maar van ordinaire transistoren, condensatoren en dioden. U moet vijf van negen drukknoppen in de juiste volgorde indrukken om het slot te openen. Eén foute toetsdruk en het slot blijft gesloten.
    Lees het artikel

Driekanaals deurbel
Met de in dit artikel beschreven schakeling kunt u drie deurbel drukkers drie verschillende melodietjes laten genereren. Ideaal dus voor gezinnen met populaire teenager kinderen, die veel aanbidders respectievelijk aanbidsters aan de deur krijgen. U kunt drie drukknoppen naast uw deur monteren en duidelijke afspraken maken over wélk geluid bij wélk persoon hoort.
    Lees het artikel

Optische telefoon-'bel'
Een lamp die gaat knipperen als u wordt opgebeld kan in bepaalde omgevingen handiger zijn dan een rinkelende bel. Te denken valt aan een rumoerige ruimte met draaiende machines, waar het geluid van een bel niet opvalt omdat er net op het moment dat u wordt opgebeld een boormachine gaat razen. Met deze eenvoudige schakeling kunt u zo'n optische 'bel' aansluiten op iedere vaste POTS-telefoonlijn.
    Lees het artikel

Kattenschrikdraad generator
Het artikel 'Know-how: kattenschrikdraad' is de meest gelezen bijdrage aan dit blog. In dat artikel wordt het zélf aanleggen van een kattenschrikdraad installatie beschreven. Echter, de generator moest u kopen. Wij hebben een zelfbouw alternatief ontwikkeld, dat weliswaar niet dezelfde hoge spanning genereert als de fabrieksexemplaren, maar voor het afschermen van een standaard tuin goed genoeg is.
     Lees het artikel

Regenbel
Dit is een eenvoudig, maar nuttig project voor de beginnende elektronica-hobbyist. Laat op verfrissende zomernachten uw ramen wagenwijd openstaan. Als het gaat regenen wordt u wakker van deze regenbel en kunt u de ramen weer op de kiepstand zetten of sluiten.
   Lees het artikel

LICHTREGELSCHAKELINGEN


230 V knipperlicht
Een uiterst eenvoudig ontwerpje, waarmee u een 230 V lamp kunt laten knipperen met een instelbare frequentie. Er worden slechts acht standaard onderdelen gebruikt. Het printontwerpje is cascadeerbaar: u kunt diverse printjes naast elkaar monteren en de netspanning van printje naar printje doorkoppelen.
    Lees het artikel

Driekanaals lichtorgel
Het feit dat kleur en muziek overeenkomstige sensaties opwekken heeft de mens steeds geïntrigeerd. Warme, diepe, lage tonen worden geassocieerd met de eveneens warm aanvoelende kleur rood, terwijl schrille hoge tonen de kille kleur blauw in gedachten roepen. Dát is het gevoel waar een lichtorgel een beroep op doet, van in de begintijd van de elektronica tot op dit moment.
     Lees het artikel

Modulaire lichtloper
Lichtlopers, ook wel running lights of lichtslangen genoemd, worden vaak gebruikt in de modelbouw, bij lichtreclames, etalages en discotheken. Met dit ontwerp krijgt u iets speciaals in huis. Het geheel werkt modulair, dus u kunt zoveel lichtvlekjes in de keten introduceren als u zélf wilt. Bovendien kunt u de brandduur van iedere lamp individueel programmeren.
     Lees het artikel

230 V netsynchrone lichtloper
Lichtlopers met LED-lichtslangen zijn goedkoop te koop via de Chinese internetkanalen. Als u echter flink wat 230 V vermogen wilt aansturen zult u toch weer moeten terugvallen op zelfbouw, zoals bijvoorbeeld met deze superieure vierkanaals lichtloper met netsynchrone ontsteking.
     Lees het artikel

12 Vdc LED-lamp dimmer
Met deze eenvoudige schakeling kunt u de intensiteit van 12 V gelijkspanning LED-lampen traploos en over een groot bereik dimmen. U kunt er natuurlijk ook 12 V gelijkspanning motoren en 12 V halogeen spotjes mee regelen.
   Lees het artikel

LUIDSPREKERBEHUIZINGEN


Box voor 45 cm subwoofer
Bij het ontwerpen van behuizingen voor grote subwoofer luidsprekers komt het er op aan de afmetingen van de box zo klein mogelijk te maken, zonder dat dit de goede basweergave van de speaker benadeelt. Wij beschrijven de zelfbouw van een kleine box voor ±45 cm luidsprekers, met als voorbeeld een subwoofer van Monacor.
     Lees het artikel

MEETAPPARATUUR


Eenvoudige multitester
In dit artikel wordt een zeer eenvoudig testertje beschreven, dat uit slechts acht onderdelen bestaat. Toch kunt u met dit apparaatje tal van eenvoudige metingen uitvoeren, zoals het doormeten van dioden, LED's, transistoren, printbanen, thyristoren en triac's. Dankzij deze eigenschappen zal het in één uurtje na te bouwen apparaatje geen dag werkloos in uw hobby-lab op de werkbank blijven liggen!
    Lees het artikel

Transistor curvetracer
In dit artikel wordt een supereenvoudige transistor curvetracer beschreven, waarmee u al uw oude NPN-transistoren kunt testen op uw oscilloscoop. Voorwaarde is dat u uw scope in de X/Y-modus kunt schakelen, dus dat u zowel horizontaal als verticaal een signaal kunt aanbieden.
    Lees het artikel

Laagfrequent generator
In dit artikel wordt een zeer eenvoudige laagfrequent generator beschreven, die vijf uitgangssignalen met één vaste frequentie van ongeveer 400 Hz levert. De beschikbare uitgangssignalen zijn sinus, vierkant, puls, zaagtand en driehoek, die allemaal dezelfde amplitude van 6 V hebben. Een handige schakeling als u experimenteert met audio-elektronica.
    Lees het artikel

Logische tester
Een handige logische tester, geschikt voor alle TTL-families, die vier logische toestanden meet: laag, hoog, niet toegelaten en pulsspanning. Het resultaat verschijnt op een zeven-segment display als L, H, O en gedraaide A. De schakeling bevat slechts zestien standaard onderdelen en wordt gevoed uit de +5 V voedingsspanning van de te testen schakeling.
    Lees het artikel

Op-amp tester
Met dit kleine apparaatje test u al uw op-amp's in min-DIL uitvoering en met de standaard aansluitingen van de 741. De tester is geschikt voor bipolaire en FET op-amp's en test de onderdelen in een dynamische omgeving. Een rode LED geeft uitsluitsel over de staat van de op-amp.
    Lees het artikel

Nauwkeurige spanningsbron
Bij het afregelen van schakelingen is het handig te beschikken over een zeer precieze gelijkspanning. In dit artikel wordt een zeer eenvoudig apparaatje beschreven, waarmee u een gelijkspanning desnoods tot op 0,1 mV nauwkeurig kunt instellen.
    Lees het artikel

Laagfrequent signaalvolger
Een signaalvolger is een handig meetapparaatje dat voor iedere elektronica hobbyist onmisbaar is. U kunt fouten in apparaten opsporen door de weg te volgen die het signaal door de trappen van het apparaat aflegt. Voor deze procedure, die bekend staat onder de naam 'signaalvolgen' moet u een oscillator en een versterker hebben. Beide schakelingen gecombineerd leveren deze eenvoudige signaalvolger of signaltracer op.
    Lees het artikel

4,5 decade paneelmeter
Paneelmeters met een resolutie van ±1,999 kunt u voor een paar euro kopen. Maar af en zult u toch een vierde cijfertje missen. Als u op zoek gaat naar paneelmeters met een resolutie van ±1,9999 stelt u vast dat er nauwelijks iets betaalbaars te koop is. Op dus naar zelfbouw, met een oud en vertrouwd duo van Texas Instruments dat nu voor een spotprijs wordt gedumpt.
     Lees het artikel

Dynamische impedantie tracer
Ieder elektronisch onderdeel wordt gekenmerkt door de transfer- of uitgangskarakteristiek. Een grafiek waarin u de stroom die door het onderdeel vloeit uitzet in functie van de spanning over het onderdeel. Deze grafiek geeft dus het verloop van de dynamische impedantie van het onderdeel. Met dit eenvoudig zelfbouw project kunt u deze transferkarakteristiek op het scherm van uw scoop zetten.
     Lees het artikel

Voedingssplitser
Met deze kleine schakeling kunt u uw lab-voeding omvormen tot een symmetrische voedingsbron voor kleine schakelingen. Een voedingsspanning van bijvoorbeeld 30 V wordt omgezet in symmetrische voedingsspanningen van +15 V en -15 V.
   Lees het artikel

Milli-ohm voorzet
Toegegeven, vaak komt het in de praktijk niet voor! Maar af en toe zult u kleine weerstanden nauwkeurig moeten meten. Dan laat uw multimeter u in de steek en moet u gebruik maken van iets extra's, zoals deze handige voorzet.
   Lees het artikel

Zenertester
Hebt u ook zo'n moeite met het ontcijferen van de code op zenerdiodes? Het meten van de spanning van een zenerdiode is niet iets dat u even snel met uw multimeter doet. Bouw dus op een avondje deze goedkope zenerdiode tester, waarmee u zenerspanningen tot 24 V kunt meten.
   Lees het artikel

Universeel testertje
Dit is een bouwontwerpje dat erg geschikt is voor de startende elektronica-hobbyist. Het is goedkoop, bevat slechts een handjevol onderdelen en het is zowaar ook nog nuttig te gebruiken in het hobbylab. U kunt er namelijk een heleboel onderdelen mee testen.
   Lees het artikel

MODELBOUW


Knipperlicht centrale
Met deze centrale kunt u twee groepen 6 V lampjes of LED's met voorschakelweerstand in tegenfase laten knipperen. De instelbare frequentie ligt tussen 0,5 Hz en 5 Hz. De twee complementaire uitgang kunnen ieder 1,5 A leveren. De voedingsspanning bedraagt maximaal 6,0 Vdc.
    Lees het artikel

LED-looplicht voor modelbouw
Moderne 1,5 of 3,0 mm miniatuur LED's zijn prima onderdeeltjes voor het verfraaien van uw modelbouw-scenery. Met deze print kunt u deze LED'jes bovendien aansturen alsof het lichtreclames zijn.
   Lees het artikel

VERMOGENSREGELINGEN


230 V vermogensregelaar
Een universeel bruikbare schakeling voor het regelen van het opgenomen vermogen van 230 Vac belastingen tot 1.000 VA. De schakeling heeft een printschuifpotentiometer, werkt met fase aansnijding, heeft geen last van hysteresis en is voorzien van een ontstoorkring.
    Lees het artikel

Subminiatuur dimmer
Gebruikt u nog van die 12 V halogeen steeklampjes, bijvoorbeeld onder uw aanrecht of in uw bureaulamp? En hebt u ergens nog een oude 12 V voedingstrafo liggen? Bouw dan dit dimmertje op een printje van slechts 20 mm bij 20 mm en maak deze lampjes dimbaar.
     Lees het artikel

VOEDINGSSCHAKELINGEN


Bewaking voor 12 V loodaccu
Een heel eenvoudige nabouwschakeling, waarmee u door middel van drie LED's de spanning over een 12 V accu in de gaten houdt: te hoog, goed, te laag. De schakeling maakt gebruik van gemakkelijk verkrijgbare onderdelen. Een ontwerpje van een print is bijgevoegd.
    Lees het artikel

LED accuspanningsmeter
In een vorig artikel hebben wij een LED-meter beschreven die universeel toepasbaar is. In dít artikel wordt deze basisschakeling uitgebreid met een klein extra printje, waarmee u de conditie van een 12 V accu kunt meten. Door het onderdrukken van het nulpunt kunt u de grootte van de accuspanning nauwkeurig meten op de LED-kolom van de uitleesprint.
     Lees het artikel

Accu stroombegrenzer
Met deze schakeling kunt u de stroom, die een 12 V of 24 V accu kan leveren, begrenzen op een veilige waarde. Als u experimentele schakelingen voedt uit een accu is dit een onmisbaar veiligheidsattribuut!
   Lees het artikel

Spanningsreferentie
U kunt een spanningsreferentie kant en klaar kopen, maar u kunt er ook eentje zélf maken met alledaagse onderdelen. Wij beschrijven hoe het kan.
   Lees het artikel



(Amazon sponsor advertentie)
Koop uw Circuit-Lab kit bij Amazon